Oddawanie krwi szansą na życie – czy warto regularnie ją oddawać i jak bezpiecznie się do tego przygotować?

Krew to prawdziwy dar życia, który można podarować drugiej osobie w bardzo prosty sposób, a jej oddanie jest szlachetnym celem. Niestety, nie każdy może to zrobić i zostać honorowym krwiodawcą. Lista wszelkich przeciwwskazań przy oddawaniu krwi jest stosunkowo długa. By uczynić tego rodzaju gest, należy znać przeciwwskazania i zasady obowiązujące przy oddaniu krwi. 

Każda najdrobniejsza jednostka krwi jest na wagę złota. Nie jedno Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa na terenie całej Polski często apeluje, by decydować się na oddawanie krwi, bowiem tej cały czas jest mało i ciągle mamy braki w jej zaopatrzeniu.

Zasady w oddawaniu krwi:

  1. W dniu oddawania krwi zjedz lekki posiłek, pij dużo wody i soków. Pamiętaj, by unikać nadmiernego wysiłku.
  2. Zabierz ze sobą dowód osobisty lub legitymację honorowego dawcy krwi.
  3. Zgłoś się do rejestracji i wypełnij kwestionariusz z wszelkimi danymi o Twoim stanie zdrowia. Następnie należy udać się na stanowisko, gdzie dochodzi do pobierania krwi i pobrane zostają próbki do badania w celu oznaczenia poziomu hemoglobiny. Po wykonaniu badania lekarz bada i kwalifikuje potencjalnego dawcę do oddania krwi, bądź jej składników, lub wskazuje powody, dla których dawca w danym dniu nie może jej oddać.
  4. Kolejnym etapem jest sala pobrań, przed oddaniem krwi należy wybrać rękę, z której będzie pobierana krew, oraz dokładnie ją przemyć przy użyciu specjalnego płynu dezynfekcyjnego. Bezpośrednio w sali pobrań dawcy zakłada się wkłucie, przez które krew samoczynnie spływa do pojemnika na krew.
  5. Pobieranie krwi nie jest bolesne i trwa bardzo krótko. Do maksymalnie 10 minut oddaje się jednostkę krwi, która zawiera 450 ml. Po oddaniu krwi należy odczekać 15 minut, po czym udać się do rejestracji, otrzymując symboliczny posiłek regeneracyjny w postaci czekolady i w razie konieczności zwolnienie lekarskie.
  6. W dniu oddania krwi należy się nie forsować, skorzystać z przysługującego dnia wolnego, regularne jadać posiłki i stosować dietę bogatszą w węglowodany, a przy tym wszystkim w warunkach domowych dużo odpoczywać!

Warto zaznaczyć, że sprecyzowane zostały dodatkowe wymagania kandydatów na dawców:

  • Wiek dawcy musi zamykać się w zakresie 18-65 lat (osoby, które mają 17 lat wymagają zgody rodzica lub opiekuna prawnego, zaś osoby, które ukończyły 65 rok życia potrzebują zgody lekarza)
  • Masa ciała dawcy nie może być mniejsza niż 50 kg, musi stanowić granicę powyżej 50 kg
  • Dawcy krwi nie mogą przyjmować leków, ani spożywać żadnego alkoholu
  • Potencjalni dawcy nie mogli być leczeni zarówno krwią jak i preparatami krwiopochodnymi na okres 6 miesięcy od daty planowanego pobrania krwi
  • Krwiodawcą nie może zostać osoba, która w ciągu 6 miesięcy od planowanego dawstwa krwi była poddana jakimkolwiek zabiegom operacyjnym, endoskopowym lub innym badaniom diagnostycznym, jak np. endoskopia, gastroskopia, artroskopia, czy laparoskopia
  • Krwiodawcą nie może zostać osoba, która w ciągu 6 miesięcy od planowanego oddania krwi wykonała przekłucia ucha, tatuaż, czy poddała się akupunkturze
  • Temperatura ciała w dniu oddania krwi nie powinna przekraczać 37℃
  • Dawca (kobieta) może oddać krew po miesiączce (minimum 3 dni od dnia jej zakończenia)
  • Kobieta gotowa do oddawania krwi, a która karmiła piersią musi odczekać minimum 2 miesiące
  • Dawca, który zaszczepił się na WZW typu B czy na grypę, musi odczekać minimum 48 godzin
  • zachorowanie na grypę i inne infekcje z gorączką powyżej 38 st. C oznacza dla dawcy krwi odczekanie od oddania krwi przez najmniej 2 – 4 tygodnie od czasu ustąpienia objawów po wyleczeniu i potwierdzonego wyleczenia, oraz zminimalizowania ryzyka zakażenia
  • Niektóre schorzenia tj. reumatoidalne zapalenie stawów, gruźlica, stany zapalne szpiku, grypa są dyskwalifikacją do czasu zakończenia leczenia lub ustąpienia objawów
  • W przypadku ryzyka omdlenia i mimo braku przeciwskazań zdrowotnych do donacji, dawca powinien poinformować o tym fakcie lekarza kwalifikującego i automatycznie otrzymać dyskwalifikację, by oddawać krew
  • Ważne jest, by pamiętać o nie zatajaniu prawdy przed lekarzem, który kwalifikuje nas do oddania krwi. Każde poświadczenie nieprawdy wiąże się karą pozbawienia wolności!

Stała i bezwzględna dyskwalifikacja przez oddawanie krwi obejmuje osoby chorujące przewlekle na:

  • schorzenia układu krążenia, układu immunologicznego, schorzenia układu nerwowego, układu oddechowego, choroby układu pokarmowego, układu endokrynnego
  • patologicznie pojawiające się krwawienia / krwotoki,  lub gdy wystąpiła przewlekła choroba serca, czy zawał mięśnia sercowego
  • wszelkie schorzenia krwi i układu krwiotwórczego,
  • schorzenia układu moczowo-płciowego, niebezpieczne kontakty seksualne, schorzenia nerek, ,
  • schorzenia skórne, zakażone wirusem niebezpiecznym dla zdrowia i życia, 
  • cukrzycę, padaczkę, kiłę, 
  • różnego rodzaju choroby zakaźne jak np: zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B i C, wirusowym zapaleniem wątroby o nieustalonym typie wirusa , żółtaczką o nieznanej etiologii, HIV – 1/2, HTLV I/II, choroby zakaźnej zwanej tularemią, 
  • gąbczaste zwyrodnienie mózgu, nowotwory złośliwe, łagodne
  • lub / i zażywające środki psychoaktywne.

Podstawowe grupy krwi to:

  • grupa O – brak antygenu na krwinkach
  • grupa A – antygen A na krwinkach
  • grupa B – antygen B na krwinkach
  • grupa AB – antygen A i B obecny na krwinkach

W surowicy krwi (osoczu) mamy do czynienia z naturalnymi przeciwciałami skierowanymi przeciwko nieobecnemu antygenowi w krwinkach i tak np.

  • grupa O – posiada przeciwciała anty-A i anty-B
  • grupa A – posiada przeciwciała anty-B
  • grupa B – posiada przeciwciała anty-A
  • grupa AB – nie posiada żadnych przeciwciał

W przypadku nagłego przetaczania krwi z obecnością antygenu, których
pacjent nie posiada występuje groźna reakcja poprzetoczeniowa,
dlatego zawsze należy przetaczać krew tej samej grupy w zakresie ABO.

Oprócz znajomości antygenów A / B ,dość istotne znaczenie ma antygen D. Jeżeli ktoś z Nas posiada w swojej krwi antygen D jest jako Rh-dodatni. U osoby Rh-ujemnej, antygen D nie występuje. Obecność lub brak antygenu D nie jest w żaden sposób uzależniona od obecności antygenów A / B, tak więc każda z grup A, B, AB , 0 może wystąpić jako czynnik  Rh + lub czynnik Rh -. 

Krew można oddawać regularnie w określonych odstępach czasowych – jak często?

Regularne oddawanie krwi nie stanowi żadnej przeszkody i zależy w głównej mierze od płci:

  • Kobiety – nie powinny oddawać krwi częściej niż 4 razy w roku z przerwami trwającymi minimum 8 tygodni
  • Mężczyźni – nie powinni oddawać krwi częściej niż 6 razy w roku z przerwami trwającymi minimum 8 tygodni

Wśród Naszego Zespołu PODKARPACKIEGO CENTRUM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO znajdują się również osoby, które regularnie lub w razie potrzeby oddają krew, by oprócz fachu jaki wykonują na co dzień, dodatkowo oddając krew  przyczyniać się do ratowania ludzkiego życia i zdrowia!

Zalety oddawania krwi – czy prawdopodobne jest przyczynienie się do uratowania czyjegoś życia, czy z oddawaniem krwi wiąże się coś jeszcze?

Dobrowolnie i nieodpłatnie oddanie krwi w jednostce organizacyjnej jak np: Regionalne Centrum Krwiodawstwa, lub publicznej służby krwi w momencie zarejestrowania, możemy otrzymać tytuł Honorowego Dawcy Krwi. 

Co się z tym wiąże i jakie mamy dzięki temu przywileje? Otóż, dawca otrzymuje: 

  1. Zwolnienie do zakładu pracy / nauki w danym dniu, w którym dawca był oddać krew,
  2. Posiłek o łącznej wartości 4500 kcal w postaci 8 czekolad,
  3. Ulgę podatkowa od darowizn, w zależności od ilości oddanej przez dawców krwi,
  4. Zwrot wszelkich kosztów dojazdu do punktu poboru krwi, czy to środkiem komunikacji miejskiej, czy też prywatnym transportem,
  5. Nieodpłatne otrzymanie karty identyfikacyjnej grupy krwi, która przysługuje każdemu z dawców krwi oddającemu krew co najmniej dwukrotnie, a także otrzymanie wyników badań pobranych kontrolnie od dawcy w dniu donacji.

PO ODDANIU ODPOWIEDNIEJ ILOŚCI KRWI ( kobiety – 5 litrów, mężczyźni – 6 litrów ) dawca może osiągnąć tytuł HONOROWEGO DAWCY KRWI, a to z kolei upoważnia go do:

  • korzystania ze świadczeń placówek ZOZ i aptek bez kolejki
  • otrzymania bezpłatnych leków refundowanych przez Ministra Zdrowia jeśli jest dawcą ubezpieczonym

Czy istnieją skutki uboczne i czy bezpiecznie jest oddawać krew? 

Jednorazowe oddanie krwi w ilości 450 ml nie stanowi żadnego zagrożenia dla ludzkiego życia. Mitem jest też fakt, że oddawanie krwi uzależnia. Dla dawców krwi nie ma zagrożenia żadnym schorzeniem, przy założeniu że stosuje się do zaleceń lekarskich i zachowuje prawidłowe odstępy czasowe między donacjami. Przez oddawanie krwi nie ma możliwości niczym się zarazić, sprzęty są jednorazowego użytku, a cała kwestia oddania krwi odbywa się w warunkach sterylnych. 

W żaden sposób krwi nie można niczym zastąpić, ani sztucznie wyprodukować, dlatego ważna jest ofiarność dawców krwi o dobrym sercu.

Jako grupa medyczna będziemy zachęcać do oddania krwi w każdym dowolnym czasie i wspierać krwiodawstwo, podpinając się tym samym pod Ogólnopolską Kampanię Informacyjno – Edukacyjną promującą
Honorowe Krwiodawstwo z hasłem przewodnim: “ Twoja krew – Moje życie! “