Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem

Prąd elektryczny to przepływ ładunków elektrycznych (najczęściej elektronów) przez przewodnik, np. drut. Można go porównać do przepływającej wody w rurze – ładunki elektryczne poruszają się od miejsca o wyższym potencjale (napięciu) do miejsca o niższym napięciu. Prąd elektryczny jest jednym z podstawowych zjawisk w fizyce i wykorzystywany jest w wielu aspektach codziennego życia, np. do zasilania urządzeń elektrycznych.

Dlaczego warto uważać na prąd?

1. Prąd może być niebezpieczny dla zdrowia i życia:

Porażenie prądem może prowadzić do poważnych obrażeń, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci. Oddziaływanie prądu elektrycznego wpływa na ciało człowieka, który również przewodzi prąd. Jeśli prąd przepłynie przez serce, może spowodować zatrzymanie akcji serca lub zaburzenia sercowe.

Nawet niskie napięcie (np. 50–100 V) może być niebezpieczne, zwłaszcza jeśli dojdzie do długotrwałego kontaktu z prądem lub gdy występuje wilgoć (woda zwiększa przewodność prądu).

2. Ryzyko uszkodzenia tkanek i organów:

Prąd elektryczny może powodować uszkodzenia tkanek, zwłaszcza w miejscach, gdzie prąd wchodzi do ciała (np. ręce) i wychodzi z ciała (np. stopy). Może to prowadzić do poparzeń, które mogą być bardzo poważne i wymagać interwencji medycznej.

Uszkodzenie narządów wewnętrznych – w przypadku porażenia prądem elektrycznym, prąd może przejść przez kluczowe narządy, takie jak serce, wątroba czy nerki, co prowadzi do ich niewydolności.

3. Prąd może powodować trudności w oddychaniu:

Jeśli prąd przejdzie przez mięśnie oddechowe lub inne części układu nerwowego, może dojść do zatrzymania oddechu, co może prowadzić do niedotlenienia organizmu i uszkodzenia mózgu.

4. Trudności w wychwyceniu ryzyka:

Prąd elektryczny jest niewidoczny i nieodczuwalny, dopóki nie dojdzie do kontaktu z ciałem. Często nie zdajemy sobie sprawy z obecności ryzyka, dopóki nie nastąpi wypadek, dlatego tak ważne jest stosowanie środków ostrożności.

5. Ryzyko pożaru:

Niewłaściwie używana elektryczność, np. przeciążenie instalacji elektrycznej, iskry lub krótkie spięcia mogą prowadzić do pożaru. Uszkodzona instalacja, źle dobrane przewody, nieodpowiednie gniazdka mogą być przyczyną wybuchu ognia.

Dlaczego warto zachować ostrożność?

• Wiedza o bezpieczeństwie – Zrozumienie, jak działa prąd, pozwala lepiej unikać niebezpieczeństw. Należy zawsze przestrzegać zasad bezpieczeństwa, takich jak wyłączanie urządzeń elektrycznych przed naprawą, unikanie kontaktu z uszkodzoną instalacją czy używanie sprzętu ochronnego.
• Instalacje elektryczne – Ważne jest, aby instalacje elektryczne były prawidłowo zaprojektowane i wykonane przez profesjonalistów. Regularne przeglądy techniczne i wymiana zużytych elementów instalacji zmniejsza ryzyko awarii.
• Odpowiednie zabezpieczenia – Wiele urządzeń i budynków ma wbudowane zabezpieczenia, takie jak wyłączniki różnicowoprądowe, które wyłączają prąd w przypadku wykrycia zwarcia. Używanie takich urządzeń może zapobiec wielu wypadkom.

Prąd elektryczny jest niezwykle użyteczny w codziennym życiu, ale z racji swojej mocy i możliwości wywołania poważnych wypadków, należy obchodzić się z nim ostrożnie i świadomie.

Nieprzestrzeganie zasad BHP na stanowisku pracy, awarie elektryczne, nieprzewidziane zjawiska atmosferyczne – wszystko to i jeszcze więcej to czynniki ryzyka, mogące doprowadzić do porażenia prądem. Każdy z Nas przynajmniej raz w życiu doświadczył lekkich wyładowań elektrycznych na własnej skórze – co się dzieje gdy napięcie prądu, jego natężenie lub czas działania, przekraczają bezpieczne dla człowieka wartości? Jak możemy pomóc osobie porażonej prądem, dbając tym samym o własne bezpieczeństwo?

Jak najczęściej dochodzi do porażenia prądem?

Nieprawidłowe obchodzenie się z urządzeniami lub instalacjami elektrycznymi, a także ich ukryte wady, prowadzą do wystąpienia przebić i spięć. W chwili porażenia prądem elektrycznym  ludzkie ciało zostaje włączone w obwód elektryczny. Przez moment prąd płynie przez ciało lub też następuje przeskok iskry prądu wysokiego napięcia. Konsekwencją takiej sytuacji jest dwojakie uszkodzenie tkanek: związane z przepływem prądu, oraz z wytworzoną w procesie energią cieplną.

Na pierwszy rzut oka skutki porażenia prądem mogą być trudne do rozpoznania. W zależności od zmiennych, stan osoby porażonej może być różny. Do najlżejszych objawów porażenia prądem elektrycznym należą: rozkojarzenie, pobudzenie, apatia i zaniepokojenie, oraz chwilowe pogorszenie lub utrata wzroku / słuchu. Do licznych efektów porażenia prądem należą: zawroty głowy, mdłości oraz bóle mięśniowe. Poważniejsze konsekwencje obejmują utratę przytomności, zaburzenia oddechu / krążenia, drgawki, niedowłady kończyn i mięśni twarzy, zaburzenia pracy serca z powodu zatrzymania krążenia oraz gwałtowne zmiany ciśnienia we krwi. W skrajnych przypadkach dochodzi do poważnych oparzeń i zatrzymania krążenia, również zawału mięśnia sercowego. Ze względu na zaburzenie przewodnictwa elektrycznego w komórkach i układach ciała ludzkiego do zatrzymania krążenia na skutek porażenny prądem elektrycznym może dojść nawet po upływie doby od zaistniałego zdarzenia.

Konsekwencje porażenia prądem

Porażenie prądem elektrycznym  może się wydawać identyczne w każdym przypadku – są to jednak tylko pozory. Ostateczny kształt obrażeń, do jakich dochodzi pod wpływem przepływu prądu przez organizm lub przeskoku iskry, ma wpływ bardzo wiele czynników takich jak:

• Wysokość napięcia: czyli różnica potencjałów elektrycznych między dwoma punktami obwodu (w przypadku poparzenia mogą nimi być np. urządzenie elektryczne / ludzkie ciało). Przy działaniu napięcia poniżej 100 V nie dochodzi do żadnej reakcji. Pomiędzy 100 a 1000 V może dojść do licznych oparzeń, oraz zaburzeń pracy serca. Powyżej 1000 V wytwarza się wysoka temperatura, która może doprowadzić do spalenia tkanek.
• Wysokość natężenia: czyli stosunek ładunku elektrycznego do czasu jego działania. Przy wartości powyżej 0,5 mA człowiek zaczyna odczuwać przepływ prądu, jednak do 20 mA na ogół nie stanowi on żadnego zagrożenia. Powyżej tych wartości porażenie prądem może skutkować skurczami mięśni i bólem. Powyżej 70 mA dochodzi do poparzeń skóry, zaburzenia pracy serca oraz zaburzeń i utraty przytomności.
• Rodzaj prądu: Prąd stały oznacza przepływ ładunków elektrycznych w tym samym kierunku. Znajduje on zastosowanie w medycynie np. w zabiegach jonoferezy czy galwanizacji. W instalacjach strikte domowych stosuje się natomiast prąd zmienny, którego natężenie jest zmienne i zmienia się z czasem, a konkretnie jest to prąd przemienny o powtarzalnym cyklu zmian. Oba rodzaje prądu prowadzą do oparzeń. W przypadku prądu stałego problemem stają się skurcze mięśni (w tym mięśni oddechowych), a w przypadku prądu zmiennego może dojść do migotania komór.
• Częstotliwość prądu: czyli liczba cykli, oraz szybkość, z jaką zmienia się kierunek prądu zmiennego. Im wyższa częstotliwość, tym skutki porażenia są poważniejsze i zagrażające naszemu życiu.
• Czas działania prądu: czyli im dłużej ciało ludzkie jest poddawane działaniu prądu, tym bardziej rozległych doznaje obrażeń. Sytuacja podstępna w przypadku długotrwałego działania prądu poniżej 2 mA (często niewyczuwalne), prowadzące do zachodzenia procesu elektrolizy (czyli zmian chemicznych wywołanych działaniem prądu) w płynach ustrojowych naszego ciała. Jego efektem jest całkowite zatrucie organizmu.
• Oporność: Ciało stanowi prądowi naturalną barierę, która w poszczególnych miejscach jest mniejsza lub większa. Konduktywność na mokrej powierzchni jest znacznie lepsza, zatem przez spoconą dłoń prąd przejdzie niejako łatwiej, a skutki porażenia będą poważniejsze.

Osoba porażona prądem – jak bezpiecznie udzielić pierwszej pomocy?

Podstawą udzielania pierwszej pomocy w przypadku porażenia prądem elektrycznym jest zapewnienie bezpieczeństwa RATOWNIKOWI UDZIELAJĄCEGO POMOCY OSOBIE PORAŻONEJ. Należy zatem upewnić się, że niosąc pomoc, sami jesteśmy bezpieczni i nie doznamy uszkodzeń ciała.

Kluczowe jest ustalenie faktu czy prąd był o niskim czy wysokim napięciu!

Miejsca  przepływu prądu o napięciu powyżej 1000 V są wyraźnie oznaczone (są to np. linie wysokiego napięcia, stacje trafo na osiedlach mieszkaniowych). W przypadku działania wysokiego napięcia, do poszkodowanego nie wolno nawet podchodzić – należy od razu wezwać odpowiednie służby!!!  

Najpierw co istotne należy odłączyć zasilanie poprzez wyłączenie korków z linii napięcia. Poszkodowanego należy odsunąć od źródła prądu, przy pomocy materiału nieprzewodzącego prądu jak np. miotły, mopa, deski, czy gałęzi. Ratownik udzielający pomoc musi zadbać o odizolowanie się od podłoża,  tak by stanąć np. na gumowej wycieraczce. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny lub w złym stanie, warto od razu wezwać pogotowie ratunkowe 112 / 999.

Osoba porażona prądem – co zrobić?

Niezbędna jest weryfikacja faktycznego stanu zdrowia osoby poszkodowanej – to od niego będzie zależało podjęcie konkretnych działań ratowniczych.

Niebezpieczną dla życia konsekwencją porażenia prądem jest nagłe zatrzymanie krążenia. Jeśli na skutek uszkodzenia prądem do tego doszło, bezwzględnie należy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową RKO, z zachowaniem bezpieczeństwa ratownika. Na skutek działania prądu, mięśnie żebrowe są mocno napięte, aby dało się je uciskać, lecz stan ten przemija dość szybko. Ratownik powinien wykonywać samo sztuczne oddychanie i kontrolować napięcie mięśni, by skutecznie rozpocząć masaż serca najszybciej, jak to możliwe!

Jeżeli poszkodowany oddycha prawidłowo, należy kontrolować jego ciało pod kątem doznanych oparzeń typowych w przypadku porażenia. Będą mocno widoczne w miejscach zamknięcia obwodu (np. na dłoni, która widocznie dotknęła źródła prądu). W bardzo rzadkim przypadku porażenia piorunem lub kontaktu z prądem oparzenia będą znacznie rozleglejsze. W tym przypadku układają się one w tzw. figurę Lichtenberga – wzór podobny do błyskawicy. Dzieje się tak, gdyż przechodzący przez ludzkie ciało dopływ prądu powstały wskutek porażenia napotyka na opór i płynie kanałami o najwyższej konduktywności – czyli naczyniami krwionośnymi. Jeżeli na skórze widoczne są oparzenia, miejsca te należy schłodzić za pomocą suchego lodu, zimnych kompresów czy poprzez zanurzenie w chłodnej wodzie, jeśli są bardzo rozległe. Pod żadnym pozorem nie należy próbować zdejmować z poszkodowanego ubrania, jeśli stopiło się ze skórą na skutek działania wysokiej temperatury !!! Tego typu uszkodzenia ciała wymagają interwencji lekarza, a ich obszar trzeba schładzać wraz z całym ubraniem.

W przypadku porażenia prądem może dojść również do niebezpiecznych oparzeń narządów wewnętrznych –w tym przypadku każdy ratownik jest bezsilny, jednak musi mieć świadomość, iż brak wyraźnych znaków na skórze nie oznacza od razu, że porażony prądem nie doznał poważniejszego uszczerbku na zdrowiu.

Na skutek zadziałania prądem przez organizm poszkodowany może zostać odrzucony na dużą odległość. Konsekwencją mogą być w takim wypadku urazy mechaniczne jak np. złamania, stłuczenia, czy rany cięte. Szczególnie niebezpieczne są urazy kręgosłupa i czaszki poszkodowanego. Należy zatem postępować tak samo, jak w toku wypadku komunikacyjnego – nie przemieszczać poszkodowanego bez potrzeby, aby nieświadomie nie pogłębiać urazów, warto też zabezpieczyć złamania otwarte, zaopatrzyć rany i skaleczenia, oraz zatrzymać krwawienie.

Do konsekwencji porażenia prądem należy także wstrząs hipowolemiczny o czym warto pamiętać!

Na skutek zaburzeń krążenia, ciśnienie krwi u poszkodowanego najpierw gwałtownie wzrasta, następnie szybko spada. Objawami są w pierwszej kolejności bladość skóry (serce nie jest w stanie wpompować w układ odpowiedniej ilości krwi i w pierwszej kolejności organizm kieruje ją do narządów kluczowych, nie do skóry), dreszcze, zimne poty. Serce bije szybko, przyspiesza oddech, poszkodowany jest wylękniony, rozkojarzony, reaguj z opóźnieniem, mówić nieskładnie. Choć sytuacja nie wygląda groźnie wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej – w niedotlenionych komórkach z każdą sekundą zachodzą nieodwracalne zmiany w mózgu, które prowadzą do niewydolności wielonarządowej.

JAKIE SĄ OBJAWY PORAŻENIA PRĄDEM?

Objawy porażenia prądem mogą się różnić w zależności od siły prądu, czasu trwania kontaktu oraz drogi, jaką prąd przebył przez ciało. Oto najczęstsze objawy:

• Bóle mięśni i skurcze – kontakt z prądem może powodować skurcze mięśni, a w niektórych przypadkach też silny ból.
• Zaburzenia rytmu serca – w wyniku porażenia prądem może dojść do arytmii, która może prowadzić do zatrzymania akcji serca.
• Poparzenia – w miejscu, gdzie prąd wchodzi i wychodzi z ciała (np. na dłoniach, stopach), mogą wystąpić oparzenia skórne.
• Zawroty głowy i utrata równowagi – kontakt z prądem może wpływać na układ nerwowy, powodując zawroty głowy lub oszołomienie.
• Trudności z oddychaniem – jeśli prąd wpłynie na mięśnie oddechowe -W TYM DROGI ODDECHOWE, dlatego może pojawić się duszność lub nawet zatrzymanie oddychania.
• Zaburzenia świadomości – w wyniku porażenia prądem może wystąpić utrata przytomności lub dezorientacja.
• Wzrost ciśnienia krwi – w niektórych przypadkach porażenie prądem może prowadzić do gwałtownego wzrostu ciśnienia krwi.
• Zatrzymanie akcji serca – w skrajnych przypadkach kontakt z prądem może prowadzić do zatrzymania akcji serca.
• Zaburzenia percepcji – w wyniku działania prądu mogą wystąpić zmiany w postrzeganiu bodźców, jak np. widzenie migotania czy błysków.

W przypadku porażenia prądem należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną. Jeśli osoba jest nieprzytomna lub nie oddycha, ważne jest, aby jak najszybciej rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO – podjęcie resuscytacji krążeniowo oddechowej), jeśli to możliwe.

KIEDY MOŻE DOJŚĆ DO PORAŻENIA PRĄDEM?

Porażenie prądem może wystąpić w różnych sytuacjach, zarówno w domu, jak i w pracy. Oto kilka przykładów, kiedy może dojść do kontaktu z prądem:

• Kontakt z uszkodzoną instalacją elektryczną – np. przewody elektryczne, które są w złym stanie, uszkodzone, nieosłonięte lub wystające, mogą prowadzić do porażenia prądem.
• Dotknięcie urządzeń elektrycznych w kontakcie z wodą – woda przewodzi prąd, dlatego korzystanie z urządzeń elektrycznych w łazience, kuchni lub innych wilgotnych miejscach bez odpowiednich zabezpieczeń (np. gniazdka z uziemieniem) zwiększa ryzyko porażenia prądem.
• Niewłaściwe korzystanie z urządzeń elektrycznych – np. podłączanie urządzeń do uszkodzonych gniazdek, używanie sprzętu w złym stanie technicznym (np. elektryczny czajnik z uszkodzonym przewodem), może prowadzić do porażenia prądem.
• Prace przy urządzeniach elektrycznych – osoby, które naprawiają urządzenia elektryczne lub wykonują prace instalacyjne, jeśli nie zachowają odpowiednich środków ostrożności, mogą narażać się na porażenie prądem.
• Bezpośredni kontakt z nieizolowanymi elementami przewodów – np. podczas pracy na wysokościach, gdzie może dojść do kontaktu z nieizolowanymi liniami elektrycznymi.
• Pory roku – w okresie deszczowym, gdy wilgoć w powietrzu zwiększa przewodność, istnieje większe ryzyko porażenia prądem, zwłaszcza na zewnątrz, gdzie mogą występować uszkodzone linie energetyczne.
• Złe zabezpieczenia elektryczne w budynkach – brak odpowiednich zabezpieczeń (np. wyłączników różnicowoprądowych, które wyłączają prąd w przypadku zwarcia) może przyczynić się do wypadków związanych z porażeniem.
• Działania dzieci – dzieci, które nie zdają sobie sprawy z niebezpieczeństw związanych z elektrycznością, mogą przypadkowo porazić się prądem, np. wkładając metalowe przedmioty do gniazdek elektrycznych.
• Błąd ludzki – np. podczas niewłaściwego podłączania sprzętu, pracy w pobliżu instalacji elektrycznej bez odpowiednich środków ochrony (np. rękawic izolacyjnych) lub zapomnienie o wyłączeniu prądu przed naprawą urządzenia.

Porażenie prądem może być groźne, a nawet śmiertelne, dlatego tak ważne jest zachowanie ostrożności przy pracy z elektrycznością i regularne sprawdzanie instalacji oraz urządzeń elektrycznych.

Skutki porażenia prądem

Do skutków porażenia prądem zmiennym zależą od wielu czynników, takich jak natężenie prądu, czas kontaktu, droga, jaką prąd przebywa przez ciało, oraz ogólny stan zdrowia osoby poszkodowanej. Mogą wystąpić zarówno skutki natychmiastowe, jak i długofalowe.

Najczęstsze skutki to:

• Poparzenia w miejscach, gdzie prąd przepływa do ciała (np. na dłoniach) i wychodzi z ciała (np. na stopach), mogą być bardzo bolesne i wymagać leczenia.

W cięższych przypadkach poparzenia mogą prowadzić do martwicy tkanek i konieczności przeszczepu skóry.

Zaburzenia serca

Arytmia (nieregularne bicie serca) jest jednym z najpoważniejszych skutków porażenia prądem. Może prowadzić do zatrzymania akcji serca (asystolia), co jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W takim przypadku konieczne jest szybkie podjęcie reanimacji, aby przywrócić akcję serca.

Prąd może również spowodować migotanie komór – stan, w którym serce bije w sposób chaotyczny i nieefektywny, co także może prowadzić do śmierci.

Uszkodzenie układu nerwowego

Prąd może uszkodzić nerwy, prowadząc do porażenia lub osłabienia mięśni, szczególnie tych odpowiedzialnych za oddychanie. Może to prowadzić do trudności z oddychaniem lub nawet zatrzymania oddechu.

W wyniku porażenia mogą pojawić się drżenia i skurcze mięśni (tzw. tetanizacja), które mogą utrudnić oddychanie lub poruszanie się.

Zatrzymanie oddechu

Prąd może zakłócić normalną pracę mięśni oddechowych i prowadzić do zatrzymania oddechu, co może prowadzić do niedotlenienia organizmu i uszkodzeń mózgu, jeśli nie zostanie szybko podjęta resuscytacja.

Uszkodzenie tkanek wewnętrznych

Prąd, przechodząc przez ciało, może uszkodzić tkanki wewnętrzne, takie jak serce, mięśnie, wątroba, nerki, jelita czy płuca. Takie uszkodzenia mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i długotrwałej rekonwalescencji.

Zaburzenia równowagi i świadomości

Porażenie prądem może wpłynąć na układ nerwowy, prowadząc do zawrotów głowy, dezorientacji i utraty świadomości. W niektórych przypadkach osoba może być nieprzytomna przez długi czas.

Zaburzenia psychiczne i emocjonalne

Nawet po fizycznym wyzdrowieniu osoby, które przeżyły porażenie prądem, mogą doświadczyć trudności emocjonalnych, takich jak lęk, stres posttraumatyczny (PTSD), depresja czy zaburzenia snu.

Wzrost ciśnienia krwi

W wyniku porażenia prądem może dojść do gwałtownego wzrostu ciśnienia krwi, co może prowadzić do udaru mózgu lub uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Śmierć

W skrajnych przypadkach, gdy prąd przechodzi przez serce lub inne kluczowe narządy, porażenie prądem może prowadzić do śmierci.

Uszkodzenia psychiczne

Nawet po fizycznym wyzdrowieniu, osoby, które przeżyły porażenie prądem, mogą borykać się z długotrwałymi skutkami psychologicznymi, takimi jak lęki, depresja czy problemy z koncentracją.

Porażenie prądem może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, dlatego tak ważne jest, aby unikać niebezpiecznych sytuacji związanych z elektrycznością oraz znać podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy w takich przypadkach.

Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem

Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem jest kluczowa, ponieważ szybka reakcja może uratować życie poszkodowanego. Oto kroki, które należy podjąć w przypadku porażenia prądem:

1. Zachowaj ostrożność i zapewnij bezpieczeństwo

• Odłącz prąd – jeżeli to możliwe, natychmiast odłącz źródło prądu (np. wyłączając bezpiecznik lub wyciągając wtyczkę z gniazdka). Upewnij się, że nie jesteś w kontakcie z prądem, np. przez wilgotne powierzchnie.
• Nie dotykaj poszkodowanego bezpośrednio, jeśli wciąż jest w kontakcie z prądem. Prąd może przepłynąć przez ciebie, powodując porażenie. Użyj przedmiotów izolujących (np. drewnianego kijka, szmaty) do oddzielenia poszkodowanego od źródła prądu.

2. Oceń stan poszkodowanego

• Jeśli osoba jest przytomna, postaraj się uspokoić ją i sprawdzić, czy nie ma innych obrażeń, np. poparzeń w miejscach kontaktu z prądem.
• Jeśli osoba jest nieprzytomna, sprawdź oddech i puls.

3. Rozpocznij resuscytacje krążeniowo-oddechową (RKO)

• Jeśli poszkodowany nie oddycha prawidłowo lub nie ma pulsu, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową:
  • Kroki RKO:
    • Sprawdź oddech – Po upewnieniu się, że poszkodowany nie oddycha, rozpocznij uciśnięcia klatki piersiowej.
    • Uciskanie klatki piersiowej – Ułóż dłonie na środku klatki piersiowej i wykonuj mocne uciśnięcia (około 5-6 cm głębokości, z częstotliwością 100-120 uciśnięć na minutę).
    • Sztuczne oddychanie – Jeśli potrafisz, po wykonaniu 30 uciśnięć, zastosuj 2 wdechy ratunkowe.
    • Kontynuuj RKO aż do przybycia służb ratunkowych lub odzyskania przez poszkodowanego świadomości i oddechu.

4. Sprawdź, czy poszkodowany ma poparzenia

• Porażenie prądem może powodować poparzenia, zwłaszcza w miejscach wejścia i wyjścia prądu z ciała (np. dłonie, stopy). Jeśli zauważysz poparzenia:
  • Chłodź poparzone miejsca chłodną (ale nie lodowatą) wodą przez około 10-20 minut.
  • Nie usuwaj odzieży przylegającej do poparzeń, jeśli nie daje się jej łatwo zdjąć. Może to pogłębić uszkodzenia skóry.
  • W przypadku ciężkich poparzeń (III stopnia) należy natychmiast wezwać pomoc medyczną.

5. Wezwanie pomocy

• Zadzwoń po pomoc -pogotowie ratunkowe (numer alarmowy 112 lub 999), nawet jeśli poszkodowany wydaje się być w porządku, ponieważ porażenie prądem może prowadzić do opóźnionych objawów, takich jak zaburzenia sercowe, duszność czy utrata przytomności.
• Poinformuj dyspozytora o stanie poszkodowanego, podając szczegóły, takie jak wiek osoby, stan świadomości oraz widoczne obrażenia (np. poparzenia, trudności z oddychaniem).

6. Monitorowanie stanu poszkodowanego

• Jeśli osoba jest przytomna, połóż ją w pozycji bezpiecznej (na boku), aby zapobiec zadławieniu w przypadku wymiotów, i monitoruj jej stan do czasu przybycia służb ratunkowych.
• Sprawdzaj oddech i puls regularnie. Jeśli nastąpią jakiekolwiek zmiany, np. utrata przytomności, kontynuuj resuscytację.

Jak leczy się porażenie prądem?

Leczenie konsekwencji porażenia prądem zależy od nasilenia obrażeń oraz tego, jak szybko poszkodowana osoba otrzyma pomoc medyczną. Porażenie prądem może wywołać zarówno skutki fizyczne, jak i emocjonalne, dlatego ważne jest, aby w każdej sytuacji postępować zgodnie z odpowiednimi zasadami pierwszej pomocy oraz skontaktować się z lekarzem. Oto kroki, jakie należy podjąć, a także metody leczenia różnych konsekwencji porażenia prądem.

Leczenie w szpitalu – Po przewiezieniu do szpitala, leczenie zależy od rodzaju i stopnia obrażeń:

Poparzenia – W przypadku poparzeń (które mogą powstać w miejscach wejścia i wyjścia prądu z ciała) stosuje się różne metody leczenia:

• Chłodzenie oparzeń chłodną wodą (w przypadku oparzeń I i II stopnia) w celu złagodzenia bólu i zapobiegania dalszym uszkodzeniom tkanek.
• Opatrunki i preparaty łagodzące, np. maści antybakteryjne, pomagają w gojeniu się ran.
• W przypadku poważniejszych poparzeń (III stopnia), może być konieczny przeszczep skóry.

Zaburzenia z sercem – Jeśli porażenie prądem spowodowało zaburzenia rytmu serca, takie jak migotanie komór czy asystolię, konieczne może być zastosowanie defibrylacji (podanie impulsu elektrycznego w celu przywrócenia normalnego rytmu serca). W przypadku nieregularnego rytmu serca stosuje się leki antyarytmiczne oraz monitorowanie funkcji serca przez specjalistów.

Uszkodzenie układu nerwowego i mięśni – Jeśli prąd uszkodził nerwy lub spowodował porażenie mięśni, leczenie może obejmować:

• Leki przeciwbólowe oraz środki rozluźniające mięśnie, które pomogą w łagodzeniu skurczów.
• Fizjoterapia i rehabilitacja, aby przywrócić sprawność fizyczną w przypadku uszkodzenia nerwów lub mięśni.
• W bardziej skomplikowanych przypadkach mogą być potrzebne interwencje neurochirurgiczne, szczególnie w przypadku uszkodzeń rdzenia kręgowego.

Zatrzymanie oddychania – Jeśli porażenie prądem prowadzi do zatrzymania oddychania, konieczna jest intubacja i sztuczna wentylacja płuc, a także monitorowanie funkcji oddechowych przez personel medyczny.

Terapia wstrząsowa i płynoterapia – Porażenie prądem może prowadzić do wstrząsu i utraty płynów, zwłaszcza w wyniku ciężkich poparzeń. W takim przypadku stosuje się terapię płynową w celu uzupełnienia objętości krwi i zapobiegania niewydolności narządów.

Leczenie emocjonalne i psychiczne – Porażenie prądem może prowadzić do traumy emocjonalnej. Po wypadku osoba może odczuwać lęk, depresję lub stres pourazowy (PTSD). W takich przypadkach pomoc psychologiczna i terapia mogą być niezbędne w długoterminowym leczeniu.

Rehabilitacja – Rehabilitacja po porażeniu prądem jest kluczowa, szczególnie jeśli doszło do uszkodzenia układu nerwowego lub mięśniowego. W zależności od stopnia obrażeń, może obejmować:

• Fizjoterapię w celu przywrócenia siły i sprawności fizycznej.
• Psychoterapię w przypadku lęków i traum związanych z wypadkiem.

Monitorowanie i profilaktyka

Po leczeniu pacjent powinien być monitorowany pod kątem potencjalnych długoterminowych skutków, takich jak zaburzenia rytmu serca, problemy neurologiczne czy psychiczne. Ważne jest również stosowanie profilaktyki przeciwzakrzepowej w przypadku unieruchomienia.

Leczenie konsekwencji porażenia prądem może obejmować zarówno natychmiastową pomoc medyczną (np. RKO, defibrylację), jak i długoterminową rehabilitację fizyczną oraz psychologiczną. Szybka interwencja medyczna jest kluczowa, aby zminimalizować ryzyko poważnych skutków zdrowotnych.

Porażenie prądem – jak zapobiegać?

• Zanim podejmiesz pierwsze czynności ratownicze, sprawdź, czy można bezpiecznie podejść do poszkodowanego.
• Odłącz źródło prądu.
• Przy porażeniu prądem o wysokim napięciu, np. zerwaniu linii wysokiego napięcia powiadom służby ratunkowe i pod żadnym pozorem nie zbliżaj się do osoby poszkodowanej.
• W czasie burzy staraj się schować w bezpiecznym schronieniu
• Podczas wykonywania prac elektrycznych, korzystaj z rękawic ochronnych i obuwia.
• Wykonuj naprawy przy wyłączonym obwodzie prądu

Porażenie prądem elektrycznym jest sytuacją, która może być potencjalnie śmiertelna. Priorytetem jest zachowanie zasad bezpieczeństwa oraz rozpoznanie stanu zagrożenia życia. Wezwanie pomocy, służb ratunkowych i natychmiastowe rozpoczęcie uciśnięć klatki piersiowej ratuje życie.

Jeśli nie masz doświadczenia w udzielaniu pierwszej pomocy, wezwij pomoc i staraj się jak najlepiej monitorować stan poszkodowanego, wykonując czynności, które są bezpieczne i wykonalne.

Pamiętaj, że czas ma kluczowe znaczenie w takich sytuacjach. Im szybciej rozpoczniesz pomoc, tym większe szanse na uratowanie życia osoby poszkodowanej.