Opuchnięte kostki – jak sobie z Nimi radzić?

Ciężkie, opuchnięte kostki u nóg, mogą być oznaką choroby. Jeśli nie doszło do urazu ani nie jest to objaw ciąży, zastanawiasz się, co może stać za takim objawem. Opuchnięte kostki nie są tylko problemem seniorów, mogą one pojawić się również u osób młodszych, które borykają się m.in. z otyłością, prowadzą stanowczo za mało aktywny tryb życia, oraz u kobiet w ciąży. 

Opuchnięte kostki nóg zwykle nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, jednak jeżeli problem trwa dłuższy czas, a domowe sposoby są bezskuteczne w pozbyciu się problemu obrzęku należy udać się do lekarza. Obrzęk kostek może zwiastować poważne schorzenia, wymagające szybkiej pomocy specjalisty.

Dlaczego mamy problem z puchnięciem nóg?

Przyczyn może być wiele począwszy od zwykłego urazu, po liczne, poważne choroby. W odróżnieniu od opuchlizny po stłuczeniu kostki, obrzęk utrzymuje się powyżej 2 tygodnie . Bezurazowa spuchnięta kostka i zawsze powinna zmotywować do wizyty u lekarza!

Obrzęki powstają w sytuacji, gdy płyn tkankowy stanowiący element krwi i chłonki gromadzi się poza naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi np. w jamach ciała lub przestrzeni śródtkankowej. Efektem tego jest widoczna opuchlizna danej części ciała jak np. kostek u nóg.

Przyczyn obrzęków nóg może być wiele i wiele z nich związanych jest głównie ze stylem życia, który prowadzimy. Obrzęki mogą być spowodowane niewielkim stanem zapalnym wywołanym kontuzją lub nadmiernym wysiłkiem fizycznym, związanym z treningiem sportowym czy długotrwałym przebywaniem w pozycji stojącej.

Opuchlizna w kostkach może pojawić się u osób, które spędzają długie godziny w pozycji siedzącej podczas pracy przed komputerem czy długiej podróży. Nieodpowiednia dieta, spora otyłość, cukrzyca czy reumatoidalne zapalenie stawów często wywołują takową dolegliwość. Stosowanie niektórych leków (sterydów, środków antydepresyjnych czy tabletek antykoncepcyjnych) także niesie ze sobą ryzyko pojawienia się obrzęków.

Opuchnięte kostki pojawiają się  w trakcie upalnych dni – jeśli nie spożywamy odpowiedniej ilości płynów, w większości przypadków dochodzi do odwodnienia organizmu, krew staje się gęsta, a to często skutkuje obrzękami.

Przyczyną opuchniętych kostek może być zastój limfy. Część osób cierpi na tzw. obrzęk limfatyczny, który pojawia się w momencie gdy płyn tkankowy (chłonka) nieprawidłowo spływa do naczyń. Wtedy wówczas pojawia się obrzęk nie tylko w kostkach, ale także w kończynach górnych.

Obrzęki w dużym stopniu mogą wskazywać na występowanie chorób ze strony układu krwionośnego, pojawienia się różnych infekcji, zwłóknień czy urazów, a nawet chorób nowotworowych. 

Do najczęstszych przyczyn powstawania obrzęków kostek zaliczamy:  

• długotrwałe stanie lub siedzenie (zwłaszcza w jednej pozycji),
• uszkodzenia układu krwionośnego, 
• zwiększona przepuszczalność naczyń włosowatych, 
• dysfunkcja ze strony układu chłonnego,
• choroby serca, 
• choroby nerek,
• niewydolność wątroby, 
• choroby tarczycy, 
• nadmierne złogi w tkance tłuszczowej, 
• obniżone wydalanie sodu z organizmu wraz z moczem,
• stosowanie niektórych leków. 

Spuchnięta kostka – czy może być objawem niewydolności żylnej?

Jeżeli kostka znacząco nabrzmiewa w wieczornymi porami lub po dłuższym staniu, może być oznaka przewlekłej niewydolności żylnej, w przebiegu której może dojść do zakrzepicy. Jest to stan chorobowy, w którym dochodzi do długotrwałego uszkodzenia zastawek żylnych, w efekcie cofanie się krwi, jej zastój i rozciąganie żył. Niewydolność żylna objawia się uczuciem ciężkości nóg czy obrzękami. 

Spuchnięte kostki a niewydolność serca

Opuchlizna stóp lub kostek może być powiązana z niewydolnością serca. Opuchlizna zazwyczaj jest miękka w dotyku, a po chwilowym naciśnięciu na skórze pozostaje wgłębienie. Niewydolność serca może przebiegać równocześnie z nadciśnieniem tętniczym i objawiać się nie samymi obrzękami, ale także dusznością, mniejszą tolerancją wysiłku, czy zmęczeniem. Ryzyko choroby wzrasta wraz z wiekiem, a średni wiek chorych na niewydolność serca wskazuje na 75 lat.

Opuchnięte kostki u nóg a praca nerek

Masywne obrzęki nóg, mogą być objawem zespołu nerczycowego. Początkowo opuchlizna znacząco powiększa się w pozycji stojącej i głównie wieczorami. Obrzęki występują symetrycznie, w różnych częściach ciała, następnie obejmują podudzia. Przy obrzęku skóra jest mocno napięta, sucha i może się złuszczać.  

Opuchlizna nóg od kręgosłupa

Reumatoidalne zapalenie stawów i artretyzm to silne stany zapalne stawów i kości, które powodują opuchliznę kostek i nóg. Choroby te charakteryzują się bólem stawów i sztywnieniem kończyn. W diagnostyce stanów zapalnych wykorzystuje się badania krwi oraz badania obrazowe.

Obrzęk kończyn a otyłość

Otyłość to jednostka chorobowa,  a osoby zmagające się z nią często mają opuchnięte nogi – jest to tzw. obrzęk limfatyczny. Dochodzi w nim głównie do zastoju chłonki (płynu tkankowego) poza naczyniami krwionośnymi. W przypadku osób mających problem z nadwagą zwykle jest to powiązane  z niewydolnością żylną lub nadciśnieniem. 

Opuchnięte kostki po spożyciu alkoholu

Nadużywanie alkoholu prowadzi m.in. do uszkodzenia nerek, a to może powodować opuchliznę kostek lub naszych stóp. Zaawansowana marskość wątroby jest chorobą, która często dotyka alkoholików, w efekcie prowadząc do opuchlizny nóg.

Opuchnięte kostki u nóg a upał

Lato – to gorący okres na opuchnięte kostki. W większości przypadków jest to reakcja organizmu na wysokie temperatury. W ciepłe dni naczynia krwionośne rozszerzają się, a to powoduje obrzęk, zwłaszcza gdy długo przebywamy w pozycji stojącej. Szczególnie osoby nieprzyzwyczajone do gorącego klimatu mogą doświadczać opuchlizny

Przy częstym puchnięciu kostek warto wykonać:

• morfologię krwi,
• badanie ogólne moczu,
• Odczyn Biernackiego,
• d-dimery,
• lipidogram,
• albuminę,
• próby wątrobowe.

Jak pozbyć się opuchlizny na stopie lub kostce?

1. Trzymaj stopy lub nogi na podnóżku, np. na poduszce czy pufie.
2. Wykonuj lekkie ćwiczenia, które poprawią krążenie w nogach. Wystarczy nawet krótki spacer!
3. Noś szerokie, wygodne buty na płaskim obcasie i elastycznej podeszwie.
4. Codziennie myj stopy i nawilż skórę kremem. W ten sposób unikniesz zakażenia.
5. Unikaj długich i gorących kąpieli. Ciepła lub gorąca woda znacząco rozszerza naczynia krwionośne i może powodować zastój krwi lub obrzęk.
6. Nałóż zimny okład na opuchniętą kostkę.
7. Staraj się unikać zbyt długiego stania oraz ciasnych ubrań i butów.
8. Ogranicz spożywanie soli do 2 g dziennie (nie dotyczy seniorów i osób z hipotonią).
9. Dbajo odpowiednią masę ciała.
10. Korzystaj z wizyt u fizjoterapeuty, który pokaże ćwiczenia do wykonywania w domu.
11. Stosuj specjalne opaski uciskowe..

Leki na opuchnięte kostki u nóg

Skutecznym lekiem na obrzęk nóg jest preparat adekwatny do choroby, która powoduje opuchliznę. Wszelkie żele lub maści na obrzęki nóg działają chłodząco i rozszerzają naczynia krwionośne, co w efekcie daje ulgę na jakiś czas. Polecane są osobom po urazach, wykonującym pracę stojącą czy pracującym długo w jednej pozycji (np. pracownikom biurowym lub kierowcom), podczas podróży i osobom ze skłonnościami do pękających naczynek. Jeśli opuchlizna uporczywie nawraca należy udać się do lekarza.

Co powinny zawierać maści na obrzęk nóg? 

• hespedrynę lub trokserutynę, uszczelniającą naczynia krwionośne i zmniejszającą ich przepuszczalność,
• arnikę górską, działającą przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie;
• kasztanowca zwyczajnego, którego wyciąg znacząco hamuje rozwój stanu zapalnego, działa przeciwwysiękowo i przywraca elastyczność naczyniom krwionośnym;
• wąkrotkę azjatycką, poprawiającą krążenie obwodowe i obniżającą ciśnienie krwi;
• oczar wirginijski, poprawiający kondycję naczyń krwionośnych i zmniejszający ich przepuszczalność;
• miłorząb japoński, wzmacniający naczynia krwionośne;
• babkę lancetowatą, która poza uszczelnieniem naczyń krwionośnych ma działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.

Opuchnięte kostki a choroby układu krwionośnego

Z pozoru niewinne obrzęki zwiastują poważne schorzenia po stronie układu sercowo-naczyniowego jak np. niewydolność żylną. Żyły odpowiedzialne za transport krwi z nóg do serca nie pracują prawidłowo w efekcie czego dochodzi do wstecznego przepływu krwi i jej zastojów. Wynikiem tego są obrzęki i mrowienie w kończynach dolnych, uczucie ciężkich nóg, powstają m.in. pajączki i żylaki.

W przypadku niewydolności serca dochodzi do sytuacji, gdy na skutek dysfunkcji pracy mięśnia sercowego krew nie może powrócić z kończyn dolnych i gromadzi się w żyłach nóg, czego konsekwencją jest znaczny obrzęk.

Bardzo niebezpiecznym schorzeniem jest choroba zakrzepowo-zatorowa, której charakterystyczną cechą jest powstawanie skrzeplin, skutecznych w utrudnianiu przepływu krwi w naczyniach krwionośnych. Nogi mogą puchnąć i sinieć,a skóra na nich staje się bardzo czerwona i obrzęknięta. Oderwanie  skrzepu jest bardzo niebezpieczne dla życia człowieka, gdyż grozi zatorem płucnym i / lub udarem niedokrwiennym mózgu.

Opuchnięte kostki a choroby tarczycy

Niektóre z zaburzeń hormonalnych również mogą wywołać obrzęki kończyn. Jednym z takich schorzeń jest niedoczynność tarczycy objawiająca się między innymi, uczuciem przewlekłego zmęczenia i ospałości, dużymi problemami z koncentracją, uczuciem ciągłego zimna, znaczącym wzrostem masy ciała, zaburzeniami cyklu miesiączkowego u kobiet oraz sporym obrzękami nóg. 

Opuchnięte kostki a ciąża

Obrzęk nóg to jedna z typowych dolegliwości kobiet spodziewających się narodzin swojego dziecka. Opuchnięte kostki w ciąży mogą pojawić się nawet, gdy po krótkim spacerze lub chwilowym staniu w kolejce po zakupy. Problem ten dotyczy głównie ciężarnych w ostatnich miesiącach ciąży i pojawia się z wielu powodów. Okres oczekiwania na poród dziecka to u wielu kobiet prawdziwa burza hormonalna, a to mocno sprzyja obrzękom. Problemy z pojawiającymi się dodatkowymi kilogramami oraz zdecydowanie mniejsza aktywność fizyczna również mają wpływ na zatrzymanie w organizmie nadmiernej ilości wody. Opuchnięte kostki w ciąży to także efekt głębokiego nacisku rozrastającej się macicy na żyłę główną dolną, co w dużej mierze utrudnia odpływ krwi z nóg.

Opuchnięte nogi – diagnostyka

Jeżeli opuchnięcie nóg nie jest w żadnych przypadku spowodowane urazem bądź reakcją alergiczną, należy pilnie skontaktować się z lekarzem w celu zdiagnozowania przyczyny pojawienia się obrzęku. 

W tym celu wykonuje się szereg badań, m.in..:

• badanie ogólne moczu i krwi, które wykażą ewentualne problemy z nerkami,
• USG żył i tętnic, pozwalające zaobserwować zaburzenia w przepływie krwi,
• EKG oraz echo serca pozwalające sprawdzić, czy nie doszło do niewydolności serca.

W codziennym życiu bardzo ważne jest zadbanie o prawidłowe nawodnienie. To podstawa w kwestii eliminacji licznych obrzęków. Brak ruchu jest pierwszym krokiem do zaburzeń mikrokrążenia, które odpowiada za przepuszczanie w organizmie wody do przestrzeni międzykomórkowej. Często bardzo pomocne i skuteczne okazuje się uniesienie kończyn do góry będąc w pozycji leżącej, tak by znajdowały się na wysokości powyżej głowy. W rzadkich przypadkach opuchlizna i obrzęk może wymagać leczenia chirurgicznego – w takim wypadku przeprowadza się zabieg zmniejszenia podudzia, liposukcję lub wycięcie chirurgiczne zwane redukcją Homana.

Domowe sposoby na opuchnięte kostki

Jeśli posiadasz problem opuchniętych kostek, w pierwszej kolejności warto spróbować domowych, sprawdzonych sposobów na ich wyeliminowanie. Jedną z najbardziej znanych metod jest odpoczynek i uniesienie nóg powyżej tułowia –  wygodnie ułóż kończyny (np. na poduszce lub kocu) pod kątem około 45 stopni w stosunku do reszty ciała. Taka pozycja umożliwia odpływ krwi żylnej i pomaga pozbyć się obrzęku w kończynach dolnych.

Ważny jest także odpowiedni ubiór – luźna odzież, nieuciskające kostki skarpety, wygodne, lekkie obuwie, rezygnacja z noszenia szpilek. Ułożenie stóp w nienaturalnej pozycji i nadmierne obciążenie stawów mogą wywołać nie tylko ból, ale i znaczny obrzęk.

Aktywność fizyczna zapobiega „zastojom” w nogach – częste i regularne treningi (np. pływanie, bieganie, spacerowanie) bardzo skutecznie usprawniają przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, poprawiają ich kondycję oraz wspomagają proces regulowania gospodarki wodnej w organizmie. Podczas siedzenia, stopy układajmy na stołku lub podnóżku. Jeśli podwyższenie nie będzie znaczące, krążenie krwi w kończynach dolnych będzie stanowczo ułatwione. W trakcie dłuższej podróży lub pracy przy komputerze, pamiętajmy o robieniu sobie przerw na rozprostowanie nóg – krótki spacer lub wykonanie kilka prostych ćwiczeń, by usprawnić krążenie krwi w kończynach.

W przypadku pojawienia się problemu istotnym elementem będzie również moczenie stóp w chłodnej wodzie, zdecydowanie należy pamiętać o unikaniu gorących kąpieli. Warto zasięgnąć porady lekarskiej lub farmaceutycznej w sprawie preparatów, mogących pomóc w likwidowaniu obrzęku. Są to różnego rodzaju żele i maści do miejscowego stosowania – ich wybór zawsze powinien być skonsultowany ze specjalistą.

Opuchnięte kostki a dieta

W walce z opuchniętymi kostkami nie bez znaczenia jest nasza dieta i to, co  na codzień jemy. Przygotowując nasze posiłki, należy zadbać, by zawierały jak najmniej soli, zatrzymująca wodę w organizmie oraz sprzyjająca wzrostowi ciśnienia krwi. Należy wprowadzić do jadłospisu produkty bogate w dużą ilość potasu i krzemu czy flawonoid pochodzenia roślinnego. Substancje te mocno wzmacniają i uszczelniają naczynia krwionośne. Pamiętajmy o wypijaniu odpowiedniej ilości płynów. Wiele osób tkwi w błędzie i przekonaniu, że organizm gromadzący wodę w przestrzeni śródtkankowej, oznacza, że ma jej w nadmiarze i nie należy dodatkowo go nawadniać. Dostarczając organizmowi zbyt małą ilość płynów, będzie samodzielnie gromadził wodę, zabezpieczając się w ten sposób przed jej utratą.

Opuchnięte kostki – kiedy udać się do lekarza?

Jeżeli obrzęk nóg utrudnia nam na co dzień funkcjonowanie, i utrzymuje się przez dłuższy czas, a domowe sposoby na opuchnięte kostki nie pomagają, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Dodatkowym i ważnym sygnałem, który powinien skłonić nas do wizyty u specjalisty, jest mocny ból nóg, trudności z poruszaniem i mocne napięcie, naciągnięcie skóry. Niepokoić powinien nas także znaczny obrzęk, pojawiający się nagle i bez przyczyny jego powstania. Po przeprowadzeniu wywiadu na temat dolegliwości specjalista decyduje o diagnostyce oraz leczeniu przypadłości. Jeśli opuchnięte kostki są efektem trwającej w organizmie choroby, odpowiednia diagnostyka i właściwie dobrana terapia pod kątem schorzenia powinny pomóc w bezwzględnym pozbyciu się problemu.