Udar Mózgu pierwsza pomoc – REAGUJ NATYCHMIAST!

Udar mózgu jest chorobą związaną z zaburzeniami przepływu krwi przez naczynia w mózgu. Charakterystycznym objawem jest nagłe wystąpienie zaburzeń czynności mózgu, które trwają dłużej niż 24 godziny. Zaburzenia te mają charakter ogniskowy, przez co mogą występować w postaci zaburzenia czucia, ruchu, czy chodu, lub mieć charakter uogólniony objawiając się porażeniem czterokończynowym bądź śpiączką. Jeśli objawy udaru mózgu neurologicznie utrzymują się poniżej 24 h mamy do czynienia z przemijającym niedokrwieniem mózgu, czyli tzw. zespołem TIA. Udar mózgu i szereg objawów udaru może wystąpić w każdym momencie, w różnym wieku i niezależnie od płci. Udar mózgu jest trzecią ze względu na częstość przyczyną zgonów w Polsce i główną z przyczyn niesprawności, która dotyka osób po 40 roku życia.

Wyróżniamy dwa rodzaje udaru:

  • niedokrwienny udar mózgu
  • krwotoczny udar mózgu

Niedokrwienny udar mózgu to nagłe, szybkie zmniejszenie przepływu krwi do mózgu lub przerwanie stałego przepływu krwi w naczyniu, które zaopatruje pewien obszar mózgu i prowadzi do jego niedokrwienia, bądź uszkodzenia.

Niedokrwienny udar mózgu może najczęściej powstawać w mechanizmie:

  • zakrzepowym – wówczas przyczyną jest wytworzenie skrzepu zamykającego światło naczynia krwionośnego, w miejscu, w którym uległa zmiana jego ściany;
  • zakrzepowo-zatorowym – gdzie tętnica zamykana przez materiał zatorowy dopływa do niej z innej części układu krwionośnego. W przypadku udaru może być to zakrzep, który odrywa się od miejsca uformowania lub skrzep  powstały w sercu.
  • hemodynamicznym – kiedy to niedokrwienie wynika z bardzo drastycznego spadku ciśnienia tętniczego krwi, bądź jej ograniczenia w naczyniu zaopatrującym całą tkankę mózgową.

Jak dostrzec pierwszych objawów udaru niedokrwiennego?

Objawy udaru niedokrwiennego to przede wszystkim: 

  • niedowład w obrębie twarzy lub kończyn występujący po jednej stronie ciała
  • osłabienie czucia lub drętwienie ciała po jednej stronie
  • niemożność w przypadku mówienia lub mowa niewyraźna
  • zaburzenia widzenia, mowy i zawroty głowy
  • zaburzenia świadomości, pamięci
  • amnezja, liczne urojenia

Udar krwotoczny zwany potocznie wylewem, powstaje na skutek pęknięcia tętnicy mózgowej. Krew wydostaje się poza obręb tętnicy, niszcząc okoliczną tkankę nerwową, co w efekcie powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego i zaburza funkcjonowanie mózgu.

Jak rozpoznać objawy udaru krwotocznego?

W przypadku udaru krwotocznego pierwszymi objawami są:

  • silne bóle głowy
  • utrata przytomności w przeciągu kilku minut oraz niedowład jednostronny
  • opadanie kącika ust po stronie porażonej
  • problemy z czuciem, niedowidzenie
  • zaburzenia świadomości
  • zaburzenia mowy, tzw. bełkotliwa mowa
  • napady padaczkowe
  • nudności, wymioty

Najczęstsze przyczyny występowania udaru:

  • choroby serca 
  • choroby naczyń krwionośnych
  • nadciśnienie tętnicze
  • leczenie przeciwzakrzepowe
  • bezdech senny
  • migreny, częsty ból głowy
  • nieleczona cukrzyca
  • zaburzenia gospodarki lipidowej
  • nadwaga i otyłość, niezdrowa dieta
  • brak aktywności fizycznej
  • nadużywanie alkoholu i palenie tytoniu 
  • nadmierne stosowanie leków i substancji psychoaktywnych

Udar mózgu – pierwsza pomoc

Jak rozpoznać udar mózgu i jak postępować z osobą po przebytym udarze mózgu? – schemat krok po kroku.

  1. Zauważywszy osobę z objawami udaru mózgu najszybciej jak potrafisz wezwij służby medyczne (nr 999 lub 112) dokładnie opisując i podając czas wystąpienia pierwszych objawów! WAŻNA JEST SZYBKA REAKCJA!
  2. Skup się na PIERWSZEJ POMOCY – oceń parametry życiowe: oddech i drożność dróg oddechowych, krążenie, przytomność pacjenta! Jeżeli nie oddycha udrożnij drogi oddechowe zgodnie z schematem postępowania przy RKO.
  3. Jeżeli u chorego wystąpił atak padaczkowy zabezpiecz go!
  4. Stale monitoruj temperaturę ciała chorego!
  5. Jeśli chory jest nieprzytomny, ale oddycha i ma wyczuwalny puls ułóż go w pozycji bezpiecznej! 
  6. Kontroluj cały czas stan chorego do momentu pojawienia się służb ratownictwa medycznego!

Poza zebraniem wywiadu od samego chorego lub świadków zdarzenia, oraz wykonaniu wstępnego badania neurologicznego, aby zdiagnozować ryzyko udaru należy wykonać szereg badań potwierdzających diagnozę. 

Jakie badania przy udarze?

Konieczne okazuje się wykonanie:

  • badań typu: morfologia, czas krzepnięcia, czas krwawienia, markery uszkodzenia mięśnia sercowego
  • badanie neurologiczne z uwzględnieniem np. skali udaru, pozwalającej ocenić u pacjenta stan przytomności, napięcie siły mięśniowej, stanu czucia, mowy czy zaburzeń widzenia.
  • badanie obrazowe: tomografia komputerowa / rezonans magnetyczny pacjenta, które pozwolą ocenić, w jakim stopniu i na ile został zajęty udarem obszar mózgu.
  • badanie USG dopplerowskiego tętnic, które doprowadzają krew do mózgu, w celu sprawdzenia ich drożności. 
  • badanie USG – ECHO SERCA poprzez nakłucie dolędźwiowe i pobranie materiału do badania w postaci płynu mózgowo-rdzeniowego.

Udar, a wylew – czy istnieje różnica?

Oba określenia wskazują na udar mózgu. Udar krwotoczny często nazywany jest wylewem, udar niedokrwienny natomiast zwany jest zawałem mózgu. Zarówno zawał mózgu jak i wylew to udar mózgu, jedyna różnica to przyczyna pierwszych objawów, przez którą zostaje wywołany oraz jej skutki. W przypadku wylewu uszkodzenia mózgu są zdecydowanie gorzej rokujące, niż przy zawale.

Czy można zapobiec udarowi mózgu?

Najbezpieczniej jest zupełnie lub częściowo wyeliminować czynniki sprzyjające. Rezygnacja z używek, niepotrzebnych leków, utrzymywanie prawidłowej wagi ciała i aktywny tryb życia zmniejsza ryzyko zachorowania i zgonów na udar mózgu. Osoby chorujące na nadciśnienie, cukrzycę, czy mające problem z wysokim poziomem cholesterolu powinny stale kontrolować postęp choroby i stosować się do zaleceń lekarskich. Stres u Polaków powoduje wzrost ciśnienia krwi i przyspieszenie akcji serca, przez co dochodzi do reakcji niepożądanych.

Uwaga udar mózgu!

Mowa zmieniona
Asymetria twarzy
Słabsza ręka lub noga
Zaburzenia równowagi
Udar Mózgu !!!
Dzwoń po zespół ratownictwa medycznego
Ambulans
Ratunek w szpitalu

NIE BÓJ SIĘ UDZIELIĆ PIERWSZEJ POMOCY! 

W PRZYPADKU GDY DOCHODZI DO UDARU KAŻDA SEKUNDA JEST NA WAGĘ ZŁOTA! REAGUJ NAJSZYBCIEJ JAK POTRAFISZ!