
Zatrucie lekami pierwsza pomoc

Pierwsza pomoc w zatruciu lekami – co należy zrobić w przypadku zatrucia?
Do zatrucia lekami może dojść np.. przez nieumyślne spożycie nadmiernej dawki preparatu, lub przez zastosowanie środków wchodzących ze sobą w interakcję. Każdy z tych przypadków stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia, a także wymaga natychmiastowej reakcji, dlatego tak ważna jest znajomość objawów zatrucia lekami i pierwsza pomoc wdrożona jeszcze przed przyjazdem zespołu ratowniczego.
O zatruciu mówi się, gdy w sposób umyślny lub przypadkowy do organizmu wprowadzona zostaje trucizna- w tym kontekście trucizną jest lek podawany w taki sposób, że jego działanie wywołuje niebezpieczne dla zdrowia i życia objawy zatrucia, oraz prowadzi do poważnych konsekwencji! Rokowania w dużej mierze zależą od relacji świadków otoczenia, a dla skuteczności kluczowa i wartościowa jest szybka reakcja!

Objawy zatrucia lekami
W dużym stopniu postępowanie z osobą zatrutą lekami zależy od czasu spożycia tego leku oraz rodzaju zażytego preparatu. Rzadko udaje się uzyskać pełne informacje co do ilości spożytego leku, a czas podawany jest orientacyjnie.
Nie ma charakterystycznych objawów dla wszystkich zatruć. W rozpoznaniu zatrucia lekami ważna jest baczna obserwacja zatrutego, jego zachowań i wywiad z nim lub otoczeniem.
Najbardziej charakterystycznymi objawami zatrucia są:
- Nudności / wymioty,
- rozszerzone / zwężone źrenice,
- silne zaburzenia świadomości,
- senność / nadpobudliwość,
- drgawki, śpiączka,
- przyspieszone / zwolnione tętno,
- zwiotczenie mięśni / bezwład

Zatrucia lekami są bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia, stąd przed zażyciem jakiegokolwiek leku zawsze powinno się zapoznać z informacją znajdującą się w ulotce. W żadnym wypadku nie należy przekraczać zalecanych dawek leku, ponieważ tego typu postępowanie może skutkować toksycznym działaniem specyfiku. Pamiętajmy – leki należy przechowywać poza zasięgiem dzieci!
Co robić przy zatruciu lekami?
Podczas gdy podejrzewamy zatrucie lekami, bardzo istotne jest, by zachować spokój i jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki.
- Przede wszystkim wezwij pomoc medyczną!! Poinformuj operatora w rozmowie o podejrzeniu zatrucia lekami. Podaj wszelkie istotne informacje, dotyczące osoby zatrutej lekami m.in: podany rodzaj leku, dawka, czas zażycia oraz objawy obserwowane u poszkodowanego.
- Postaraj się jak najszybciej zidentyfikować lek, który spowodował zatrucie. Jeżeli posiadasz opakowanie, zachowaj je i przekaż ratownikom medycznym- może to znacząco pomóc w ustaleniu rodzaju i dawki substancji, co jest kluczowym elementem udzielenia skutecznej pomocy.
- Pamiętaj, że nie należy podawać na własną rękę żadnych innych leków ani płynów!! Nie należy także prowokować wymiotów bez konsultacji z lekarzem.

Zatrucie lekami może być mocno traumatycznym doświadczeniem zarówno dla osoby poszkodowanej wymagającej pomocy, jak i całego otoczenia. Ważne jest by utrzymać spokój i zadbać o wsparcie emocjonalne poszkodowanego, jednocześnie czekając na przybycie pomocy medycznej.
Pierwsza pomoc – jak należy postępować w zatruciu lekami?
Zatrucie lekami jest stanem zagrożenia życia ! Jeżeli pomoc nie zostanie udzielona w ciągu kilku godzin od przedawkowania, może skutkować to powstaniem nieodwracalnych zmian w organizmie, a nawet prowadzić do śmierci. W przypadku zatrucia lekami nieodzowna jest pomoc medyczna i w większości z wyboru w pierwszej kolejności płukanie żołądka!
Jak fachowo udzielić pomocy osobie zatrutej lekami i zabezpieczyć poszkodowanego do czasu przyjazdu Zespołu Ratunkowego z powodu przedawkowania leków?
- Przede wszystkim zadbaj o własne bezpieczeństwo,
- Sprawdź, czy zatruty lekami poszkodowany jest przytomny i czy oddycha:
· jeżeli jest przytomny, jak najwięcej dowiedz się o poszkodowanym i wezwij służby ratunkowe,
· jeżeli oddycha, ale jest nieprzytomny, ułóż go w pozycji bezpiecznej, by nie doszło do niewydolności oddechowej, wezwij służby ratunkowe i pamiętaj o regularnym kontrolowaniu oddechu do czasu przyjazdu służb ratunkowych,
· jeżeli poszkodowany nie oddycha, nie czekaj i niezwłocznie wezwij służby ratunkowe – następnie rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową RKO
- SPRÓBÓJ zidentyfikować truciznę, zwróć uwagę na puste opakowania po lekach, podejrzane buteleczki, fiolki, naczynia i oddaj znalezione rzeczy medykom,
- Nie zostawiaj poszkodowanego samego, bacznie i stale go obserwuj,
- Dalsze działania – podawanie odtrutek, czy przyspieszanie wydalania trucizny – zostaw służbom medycznym,
- WAŻNE – przy zatruciach lekami nie należy prowokować wymiotów ani podawać poszkodowanemu niczego do picia. Decyzję o każdym ewentualnym płukaniu żołądka podejmie już lekarz w warunkach szpitalnych.

Zatrucie lekami nasennymi
Benzodiazepiny są lekami o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym, nasennym i przeciwdrgawkowym.
Przy zatruciu benzodiazepinami, najczęściej występującymi objawami są:
- znużenie, spowolnienie, senność,
- niezrozumiała mowa,
- problemy z widzeniem, zawroty głowy,
- trudności i zaburzenia równowagi,
- znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi.
Zatrucie lekami psychotropowymi
Neuroleptyki są silnie działającymi lekami o działaniu przeciwpsychotycznym, ich główne zastosowanie znajdziemy w leczeniu m.in. schizofrenii czy psychoz. Wykazują mocne działanie uspokajające i przeciwwymiotne.
Zatrucie neuroleptykami objawia się głównie:
- suchością jamy ustnej,
- bólem głowy z towarzyszącymi zawrotami,
- trudnością w utrzymaniu prawidłowej równowagi,
- nudnością, wymiotami,
- zaburzeniami w ostrości widzenia,
- silnym zwężeniem źrenic i słabą reakcją na światło.
Są to objawy, które zaobserwować można po godzinie od podania leku. Jeżeli pacjent nie otrzyma udzielonej pomocy lekarskiej może skutkować niebezpieczeństwem dla jego życia.
Zatrucie lekami przeciwdepresyjnymi
Nadmierne spożycie przeciwdepresyjnych, tzw. trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych może wywoływać zespół cholinolityczny.
Do objawów zespołu cholinolitycznego należy wskazać:
- uczucie zmęczenia, szumy uszne,
- zaburzenia widzenia, rozszerzone źrenice,
- suchość błon śluzowych, suchość skóry,
- zmniejszona perystaltyka przewodu pokarmowego,
- problemy z oddawaniem moczu,
- splątanie, majaczenie, halucynacje,
- ruchy mimowolne (tzw. zrywania mięśniowe).

Leki przeciwbólowe – jak radzić sobie z zatruciem
Paracetamol jest lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, który bardzo często wybierany jest w łagodzeniu w.w. objawów.
Zastosowane leki przeciwbólowe, w tym paracetamolu może być niebezpiecznie groźne dla zdrowia i życia ludzkiego. Zatrucia lekami przeciwbólowymi objawiają się:
- nudnościami, wymiotami
- silne bóle brzucha,
- intensywną / wzmożoną potliwością,
- bladością skóry.
- To pierwsze symptomy zatrucia paracetamolem, które pojawiają się od 1 do 4 godzin od podania leku. Po około 1 dobie od podania do nawet 3 dni mogą wzmożyć się sygnały świadczące o uszkodzeniu wątroby.
W tym czasie można zaobserwować:
- ostrą niewydolność nerek,
- kwasica metaboliczna organizmu,
- skazę krwotoczną,
- senność / śpiączkę

Zatrucie paracetamolem to stan bezpośredniego zagrożenia życia, który wymaga podjęcia leczenia, najlepiej przy wystąpieniu pierwszych objawów. Pacjent dzięki szybkiej interwencji może uniknąć pojawienia się ostrej niewydolności wątroby. Podstawowym i pierwszym elementem postępowania w przypadku wystąpienia zatrucia paracetamolem jest ustalenie dawki i czasu, jaki minął od przyjęcia leku. Jeżeli od przyjęcia toksycznej dawki paracetamolu nie minęło więcej niż godzina należy kategorycznie zastosować płukanie żołądka z podaniem węgla aktywowanego, co zapobiega dalszemu wchłanianiu się leku. PAMIĘTAJMY- nigdy nie prowokujemy wymiotów, a chorego bezzwłocznie i jak najszybciej przewozimy do szpitala, by uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych!
Dawka toksyczna – co warto wiedzieć?
Dawka toksyczna w głównej mierze zależy od cech osobniczych organizmu, takich jak: wiek, stan zdrowia, choroby współistniejące, uwarunkowania genetyczne. Odrębnym czynnikiem, który powoduje wzrost toksyczności leków jest ich zdolność do niebezpiecznych interakcji dla życia pacjenta.
Zatrucia organizmu zdarzają się głównie u małych dzieci. Wynikają z cechującej ten okres życia ciekawości, a bardzo często dochodzi do nich podczas zabawy lekami lub artykułami gospodarstwa domowego. Zatrucia przypadkowe mogą doznawać także dorośli podczas gdy substancja szkodliwa zostanie umieszczona na przykład w opakowaniu / w miejscu przechowywania środków spożywczych czy leków. Skutki przedawkowania leków bywają różne! Zazwyczaj u dorosłych jest to tak zwane działanie zamierzone, bądź prościej próby samobójcze, polegające na zażyciu leków, w szczególności nasennych wraz z psychotropowymi.

Ze względu na szybkość działania trucizny w organizmie zatrucia dzielimy na trzy grupy:
- Zatrucia ostre – bardzo szybki rozwój szkodliwych zmian w organizmie, występują w bardzo krótkim czasie po wprowadzeniu jednorazowej dawki trucizny. Objawy takiego zatrucia występują już w ciągu pierwszych 24 godzin od przedostania się danej trucizny do organizmu
- Zatrucia podostre – szkodliwe zmiany w organizmie występujące mniej gwałtownie po podaniu jednorazowej lub kilkukrotnej dawki trucizny.
- Zatrucia przewlekłe – działanie małych dawek trucizny podawanych przez dłuższy czas pod wpływem kumulacji trucizny w organizmie. Są to zazwyczaj zatrucia przypadkowe, np. substancje toksyczne zanieczyszczające środowisko człowieka, występujące przeważnie w tak małych stężeniach, że wywołują tylko działanie przewlekłe.

Zatrucie lekami – badania
O tym, jakie badania wykonać, aby stwierdzić, który preparat medyczny spowodował zatrucie decyduje z reguły lekarz udzielający pierwszej pomocy pacjentowi zatrutemu lekami. Po ustabilizowaniu się stanu zdrowia pacjenta konieczne jest monitorowanie stężenia leków w organizmie. W niektórych zatruciach lekami ważne jest monitorowanie czynności narządów jak np.: nerek, nieodwracalnego uszkodzenia wątroby, oraz parametrów krzepnięcia czy wykonanie gazometrii. Należy pamiętać, że w przypadku zatrucia objawy przedawkowania pojawiają się po upływie czasu.
Zatrucia lekami są bardzo niebezpieczne, z czego większość zażywających leki osób nie zdaje sobie kompletnie sprawy. Kiedy zażywamy leki dostępne bez recepty ważne jest, by zwracać uwagę na informacje i sposób dawkowania zamieszczony w ulotce. Nie należy tego bagatelizować ani lekceważyć. Niezmiernie ważne jest, by zgłosić się po pomoc, jeśli tylko zaobserwujemy u siebie/ osoby potrzebującej pomocy objawy przedawkowania leku. Powinniśmy pamiętać, że wszelkie preparaty należy przechowywać z dala od dzieci i pod żadnym pozorem nie łączyć ich z alkoholem.