ZAWAŁ SERCA pierwsza pomoc – Jak szybko go rozpoznać?

Zawał serca w głównej mierze polega na powstaniu w mięśniu sercowym martwicy spowodowanej niedostateczną podażą lub zwiększonym zapotrzebowaniem komórek na tlen.

Zawał serca spowodowany jest najczęściej pęknięciem blaszki miażdżycowej, ale może też być  wynikiem skurczu tętnicy wieńcowej, znacznej utraty krwi, nagłego przyspieszenia czynności serca czy powikłaniem angioplastyki wieńcowej.

Zawał mięśnia sercowego często poprzedza tzw. stan przedzawałowy. To określenie, rozumiane jest często jako obumarcie komórek mięśnia sercowego (stan niedokrwienia serca). Zawał możemy stwierdzić wówczas, gdy dojdzie do martwicy. Faza poprzedzająca ten stan nazywana jest stanem przedzawałowym, który nieleczony może doprowadzić do zawału.

Jak szybko zabezpieczyć pacjentów? Jakie kroki podjąć, gdy jesteśmy świadkami ataku zawału serca? 

Bez wątpienia zawał mięśnia sercowego jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia! 

Osoba, która doznała zawału wymaga natychmiastowej pomocy!

W przypadku ostrego zawału serca o ratowaniu ludzkiego życia decydują sekundy! Szybkie i właściwe rozpoznanie objawów zawału oraz udzielenie odpowiedniej pierwszej pomocy jeszcze przed transportem do szpitala decyduje o dalszym losie pacjenta… 
Krok po kroku poznajmy czynniki ryzyka, przyczyny, objawy zawału serca oraz postępowanie w przypadku konieczności udzielania pierwszej pomocy medycznej.

Ratownik na akcji zawału serca

DO OBJAWÓW występujących przy zawale serca zaliczamy: 

  • ból w klatce piersiowej, ból serca
  • duszności, bladość skóry, ból za mostkiem (nagły / silny)
  • trudności z oddychaniem
  • silne uczucie lęku, zimne poty
  • kołatanie serca, zawroty głowy, omdlenia
  • ból brzucha, nudności, wymioty
  • stan podgorączkowy / gorączka 

Ból zawałowy trwa zwykle powyżej 20 minut i może promieniować w stronę żuchwy, gardła, obu ramion, okolicy przy łopatkach czy brzucha.

JAKO CZYNNIKI RYZYKA i przyczyny zawału wymienia się: 

  • przebyty uprzednio zawał serca
  • przewlekłe, nieleczone nadciśnienie tętnicze
  • przewlekłe zaburzenia choroby wieńcowej
  • zapalenie tętnic wieńcowych serca
  • znaczną otyłość
  • wysoki poziom cholesterolu
  • brak aktywności fizycznej bądź zbyt nadmierny wysiłek fizyczny
  • życie w ciągłym i dokuczliwym stresie
  • nadmierne palenie papierosów i spożywanie alkoholu
  • niewłaściwą dietę
  • cukrzycę
  • płeć / wiek

Rozpoznanie zawału serca stawia się na podstawie:

  • objawów, które są charakterystyczne, zwłaszcza bólu w klatce piersiowej
  • EKG
  • podstawowego badania krwi (tu należy uwzględnić markery zawału serca)
  • KORONOGRAFII w kontraście z RTG
Ratownik medyczny w karetce przygotowujący się do udzielenia pierwszej pomocy podczas zawału serca

ZAWAŁ SERCA PIERWSZA POMOC – jakie działania należy podjąć?

1. Udzielając pierwszej pomocy medycznej OSOBĘ POSZKODOWANĄ ułóż w pozycji półsiedzącej z nieznacznie uniesionym tułowiem. Plecy powinny być podparte o coś stabilnego i wygodnego!
2. Bezwzględnie poluzuj ubranie poszkodowanego- rozepnij pasek od spodni, biustonosz, czy krawat – znacząco ułatwi to oddychanie. Niewątpliwie warto zadbać o komfort poszkodowanego zabezpieczając jego termoregulację dbając o nie wychłodzenie czy też unikać nadmiernego ciepła.
3. Podczas sytuacji zawałowej bezwzględnie wstrzymaj się z podażą czegokolwiek do jedzenia i picia. Wskazaniem natomiast jest farmakoterapia ograniczająca postęp martwicy serca i łagodząca dolegliwości bólowe serca. Leki podajemy w sytuacji, gdy poszkodowany jest przytomny i świadomy.
4. W przypadku nagłego zatrzymania krążenia i czynności życiowych, osoba udzielająca pomocy lub doświadczony ratownik medyczny musi rozpocząć resuscytację oddechowo-krążeniową i działać nieustannie do czasu pojawienia się karetki pogotowia ratunkowego. Szansa przeżycia zwiększa się automatycznie przez samo uciskanie klatki piersiowej (co najmniej 100 uciśnięć na minutę).
5. Jeśli posiadasz widoczny i dostępny zestaw do defibrylacji (AED) jak najbardziej możesz z niego skorzystać i dążyć do wykonania defibrylacji serca.
6. Pamiętaj zachować spokój i nie wprowadzaj poszkodowanego w stan paniki. Wiele osób przy ataku serca odczuwa bardzo silny objaw lęku przed śmiercią, dlatego warto wystrzegać się towarzyszących nam niepotrzebnych emocji.

NAGŁE RKO krok po kroku – w przypadku, gdy dochodzi do utraty przytomności pierwsza pomoc przy ataku serca obejmuje resuscytację krążeniowo-oddechową.

Szybki kurs pierwszej pomocy:

Uciskanie klatki piersiowej pacjenta- zapleć palcami dłonie leżące jedna po drugiej, dłonie ułóż mniej więcej na środku klatki piersiowej i nie uginając się na łokciach, uciskaj klatkę do 1/3 jej głębokości. Resuscytację oddechową RKO podczas pierwszej pomocy winno się dla własnego bezpieczeństwa wykonywać przez maseczkę bądź ustnik, dzięki czemu zmniejszamy ryzyko chorób przenoszonych przez płyny ustrojowe. Można też całkowicie zrezygnować z podaży oddechów w przypadku ich braku.

Niezwykle ważny jest czas, który mija od pojawienia się pierwszych objawów i wystąpienia bólu w klatce piersiowej, poprzez wszelkie działania podejmowane przy poszkodowanym, a także szybki transport medyczny do rozpoczęcia hospitalizacji. Im wcześniej możemy rozpoznać zawał i przyczyny zawału, tym szybciej możemy podjąć radykalne kroki medyczne ratując przy tym więcej mięśnia sercowego!

Statystycznie najlepsze rokowanie dotyczy kobiet / mężczyzn, u których leczenie i udzielenie pomocy rozpoczęto w ciągu pierwszej godziny od wystąpienia objawów (tzw. złota godzina). Niestety niektóre czynności takie jak leczenie się na własną rękę, telefonowanie do rodziny, znajomych czy lekarza rodzinnego opóźnia radykalnie wdrożenie odpowiedniej pomocy medycznej.

dziecko szkolące się udzielać pierwszej pomocy gdy wystąpi zawał serca

Zawał serca – jak żyć po zawale?

Zawały serca często lubią się powtarzać! Pacjenci, którzy wrócili ze szpitala, powinni  dbać o swój stan zdrowia i znać objawy zawału serca. Najczęściej wskazane jest uczucie spokoju, zmniejszenie stresu, prowadzenie oszczędnego i spokojnego trybu życia. Nie można też zapominać o regularnych kontrolach lekarskich, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko kolejnego ataku serca. 

Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego po każdym zawale serca pacjent powinien poddać się rehabilitacji kardiologicznej, w trakcie której należy nauczyć się żyć na nowo. Charakterystyczne jest to, by niczego nie przyspieszać, ograniczyć spożywanie leków, wykluczyć wszelkie czynniki ryzyka, organizmowi dać odpocząć, pacjentów motywować, a psychice dać czas na powrót do formy.

Zawał serca należy traktować jako sygnał ostrzegawczy! Kobieta czy mężczyzna po zawale niezależnie od wieku powinni rzucić palenie, zadbać o regularną aktywność fizyczną, walczyć z nadwagą, stosować się do zaleceń lekarza, czytać artykuły tematyczne i systematycznie zażywać zalecane leki. Bardzo ważna jest dieta przeciwmiażdżycowa by nie doszło do powikłań tętnicy.

ratownicy medyczni udzielający pomocy pacjentowi, który odbył zawał serca

PAMIĘTAJMY!

Zawał serca może wystąpić zarówno u osoby chorującej na nadciśnienie tętnicze, mającej już wcześniej chorobę wieńcową czy problemy tętnicy wieńcowej jak i u osoby, która dotychczas nie miała żadnych objawów choroby wpływającej na atak serca. Osobie, która ma objawy zawału serca, odczuwa bóle w klatce piersiowej będące objawem niedostatecznego dopływu krwi do serca, czyli jego niedokrwienia należy BEZWZGLĘDNIE POMÓC !