Złota godzina pierwsza pomoc

Złota godzina – dlaczego uznaje się ją za najważniejszy moment w życiu?

Bardzo często słyszymy, że: czas w ratownictwie ma ogromne znaczenie. Od szybko udzielonej pierwszej pomocy zależy zdrowie, a nawet życie drugiego człowieka. Od wystąpienia wypadku i w stanie zagrożenia życia poszkodowany pomoc powinien otrzymać jak najszybciej. Złota godzina w całej medycynie – w różnego rodzaju wypadkach czy przy udarze mózgu / zawale serca jest szczególnie ważna. Natychmiastowe wezwanie służb ratunkowych (numery alarmowe 999 / 112), oraz podjęcie czynności ratunkowych: resuscytacja krążeniowo-oddechowa czy defibrylacja znacznie zwiększają szanse na przeżycie ofiary wypadku. Im wcześniej zostaną wdrożone odpowiednie czynności medyczne, tym ofiara wypadku ma większą szansę na przeżycie, zminimalizowanie ubytków neurologicznych oraz redukcję powikłań powypadkowych lub po resuscytacyjnych.

Dlaczego ten czas jest tak ważny? 

Poszkodowany powinien trafić do szpitala jak najszybciej! Dzięki temu ograniczyć można skutki wstrząsu, zmniejszyć rozległość urazu i często zachodzące nieodwracalne zmiany w obrębie narządów wewnętrznych. Wczesna udzielona pomoc umożliwia wprowadzenie skutecznych form leczenia. Celem ratownictwa jest maksymalnie skrócenie czasu dotarcia do potrzebującego i udzielenia mu fachowej pomocy. Założeniem jest, by spełniona została właśnie ta złota godzina, tak, aby pacjent trafił do szpitala w maksymalnie do 60 minut od zaistniałego wypadku.

Każda minuta ma znaczenie!!! Mówimy o złotej godzinie, jednak w rzeczywistości jest to czas umowny. Każdy uraz jest inny- jeden bardziej drugi mniej rozległy  i / lub bardziej niebezpieczny np. bezpośredni uraz mózgu lub rdzenia kręgowego. 

Na pojęcie – złota godzina – składa się:

• zabezpieczenie miejsca wypadku,
• szybkie / skuteczne wdrożenie czynności związanych z udzieleniem pierwszej pomocy przez świadków zdarzenia,
• wezwanie służb ratunkowych (112 / 999),
• przyjazd Zespołu Ratownictwa Medycznego oraz wykonanie medycznych czynności ratunkowych,
• transport do najbliższego szpitala.

Złota godzina w przypadku urazu

Schemat złotej godziny określa prawdopodobieństwo przeżycia z niemal 90-100 % w warunkach idealnych – jeżeli poszkodowany trafia natychmiast na stół operacyjny, do około 50 % – po 30 minutach, a po 60 minutach-  10 % i mniej. W wyniku urazu wielonarządowego około 30 procent zgonów następuje w ciągu 2-3 godzin od zaistniałego wypadku. Pełny rozwój nieodwracalnych skutków urazu, przerwania rdzenia kręgowego trwa od kilku minut do  jednej godziny. Szybka i fachowa pomoc,czas dojazdu, wczesna defibrylacja, zdecydowanie zwiększa szansę na przeżycie i powrót do zdrowia ofiary, która ma otrzymać specjalistyczną pomoc. 

Złota godzina a zawał serca

Złota godzina (z angielskiego golden hour) odnosi się głównie do osób ze świeżym zawałem serca i uniesieniem odcinka ST. Tego typu stan wynika z ostrego zaczopowania tętnicy wieńcowej. Im szybciej udrażniamy zatkaną tętnicę, tym mniejsza strefa niedokrwienia, a może nawet podążać do uniknięcia nieodwracalnego uszkodzenia tkanki mięśnia sercowego. Pamiętajmy, że liczy się każda minuta!

Złota godzina a udar mózgu

Około 85-90 % wszystkich udarów stanowią udary niedokrwienne. Pozostałe to udary krwotoczne wywołane uszkodzeniem tętnicy i wylewem krwi do mózgu. W Polsce rocznie dochodzi do około 90 tys. udarów niedokrwiennych. Skutkiem udaru jest zniszczenie danego fragmentu mózgu, w efekcie niepełnosprawność, a nawet zgon. Tylko szybkie włączenie odpowiedniego leczenia: podanie leków lub mechaniczne udrożnienie tętnicy może być skuteczne i przynieść zamierzone efekty. Warunkiem jest szybkie wezwanie pomocy, a osoba z postępującym udarem musi trafić jak najszybciej do oddziału udarowego.

Rola systemów ratownictwa medycznego

Od chwili przyjęcia zgłoszenia średni czas dotarcia do pacjenta nie powinien być większy niż 8 minut w mieście, gdzie znajduje się powyżej 10 tysięcy mieszkańców. Poza miastem powyżej 10 tysięcy mieszkańców – nie powinien być większy niż 15 minut. Jednak w praktyce wszystko zależy od odległości jaką musi pokonać dana karetka, każdej nieprzewidzianej sytuacji na drodze i tego jak na drodze zachowują się kierowcy tworząc m.in. korytarz życia.

REALIZACJA ZŁOTEJ GODZINY

Złota godzina jest pewnym standardem określającym maksymalny czas akcji ratunkowej. W zakresie pierwszej pomocy i kwalifikowanej pierwszej pomocy najważniejsze jest pierwsze tzw. platynowe 10 minut z całej tej godziny. Czas od momentu wystąpienia zdarzenia ma szczególne znaczenie. Przyjazd wysłanych służb ratunkowych może się opóźnić, wtedy nawet najszybsza reakcja może nie pomóc, jeżeli nie zostanie udzielona pierwsza pomoc adekwatna do danej sytuacji. Bywa, że czasem konieczny jest transport między różnymi placówkami szpitalnymi, gdy dany nie dysponuje odpowiednim oddziałem/sprzętem/ czy nawet personelem. To zdecydowanie wydłuża czas, który mija pomiędzy wystąpieniem zdarzenia a udzieloną właściwą pomocą medyczną.

Złota godzina to czas, w którym pacjent w stanie zagrożenia życia powinien otrzymać pierwszą pomoc przed pojawieniem się profesjonalnych służb ratunkowych oraz znaleźć się w szpitalu lub innym miejscu, gdzie otrzyma pomoc specjalistyczna. Im wcześniej zostaną wdrożone procedury medyczne, tym zdecydowanie większa szansa na przeżycie, zminimalizowanie powstałych ubytków neurologicznych oraz redukcję powikłań powypadkowych.

Dlaczego złota godzina ma tak ogromne znaczenie?

BEZWGLĘDNE

1. Ograniczenie skutków wstrząsu
2. Ograniczenie zmian degeneracyjnych całego układu nerwowego
3. Ograniczenie zmian narządów wewnętrznych
4. Ograniczenie rozległości powstałych urazów
5. Możliwość wprowadzenia skutecznych form leczenia

Złota godzina a pierwsza pomoc 

Czy będzie to jedynie wezwanie służb ratunkowych, czy zabezpieczenie miejsca zdarzenia i opatrzenie poszkodowanego / podjęcie czynności z zakresu BLS+AED – wszystko to musi być wykonane przed przyjazdem służb ratunkowych. Wszystkie działania z zakresu udzielania pierwszej pomocy mają kluczowe znaczenie dla przeżywalności poszkodowanego.

Nie bez powodu 3 z 4 ogniw łańcucha przeżycia należy głównie do świadków zdarzenia, czyli osób, które jako pierwsze są na miejscu i mogą wdrożyć pełne rozwinięcie czynności z zakresu pierwszej pomocy. W przypadku nagłego zatrzymania krążenia zakres wyznacza czas – ma on decydujące wręcz kluczowe znaczenie. Do świadków zdarzenia należy opis trudnej sytuacji m.in. wczesne rozpoznanie stanu zagrożenia życia, wezwanie służb ratunkowych (112/ 999), rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo oddechowej RKO i wdrożenie wczesnej defibrylacji, jeżeli w pobliżu mamy dostępny automatyczny defibrylator zewnętrzny AED.

W kolejności wdrożenie procedur medycznych, różnych zaawansowanych zabiegów medycznych i opieka poresuscytacyjna należy wyłącznie do profesjonalnych służb ratunkowych.

Sprawne i skuteczne wdrożenie czynności powiązanych z pierwszą pomocą, wczesne wezwanie służb ratunkowych, szybkim przyjazdem zespołu ratownictwa medycznego,  wykonanie medycznych czynności ratunkowych oraz transport do szpitala – to wszystko składa się na czas, cenny czas w jakim osoba poszkodowana otrzyma odpowiednią pomoc. To właśnie jest złota godzina w ratownictwie.

Czas jest tu najważniejszym czynnikiem, który należy mieć na względzie przystępując do pierwszej pomocy. Złota godzina nie wyznacza żadnych wytycznych i w żadnym wypadku nie stanowi miernika sukcesu. ZŁOTA GODZINA bardzo wyraźnie wskazuje na czas, który nieubłaganie ucieka, a co za tym idzie zmniejsza szansę na powodzenie akcji ratunkowej. Dlatego tak ważne jest, by każdy jako  potencjalny świadek zdarzenia, wiedział CO należy zrobić, w jakiej KOLEJNOŚCI i w JAKI SPOSÓB.

POMOŻESZ BO MOŻESZ!

Faktem pozostaje, że w przypadku urazu należy działać szybko i sprawnie. Natychmiastowa interwencja jest ważna i potrzebna. Dlatego tak ważne jest znać zasady udzielania pierwszej pomocy i wzywania służb ratunkowych. Pomoc ma różne inne formy, jak np. powstrzymanie się od gromadzenia w tłumie ludzi na miejscu zdarzenia, co m.in. utrudnia karetce pogotowia dotarcie do pacjenta. Bardzo pomocne jest również zachowanie się kierowców na drodze, którzy ustępują miejsca i stwarzają karetce możliwość sprawnego przejazdu. I tu ważna kwestią jest tzw. korytarz życia stosowany na drogach szybkiego ruchu i autostradach. Jak widać dochodzimy do wniosku, że wiele osób ma wpływ na to, jak szybko pacjent zostanie oddany w ręce fachowców, co niejednoznacznie potwierdza, że LUDZKIE ŻYCIE to nasza wspólna odpowiedzialność.