Karetki pogotowia – czy wyjeżdżające do zagrożenia życia i / lub zdrowia karetki znacznie się od siebie różnią?

W Polskim systemie ratownictwa medycznego od wielu lat stosowany jest podział karetek oraz wprowadzone oznaczenia karetek ze względu na pełnione przez nie funkcje i przeznaczenie. Wraz z ciągłym postępem technologicznym i organizacją podział ten przechodził niejednokrotnie wiele zmian. Nie każdy jeżdżący ambulans, który po drodze mijamy, musi jechać do poważnego wypadku.

Każda karetka pogotowia na sygnale świetlnym i dźwiękowym to dla pozostałych uczestników ruchu drogowego znak, że należy przepuścić pojazd uprzywilejowany. Znajdujący się w karetce zespół ratowników medycznych może być w trakcie akcji mającej znaczenie w ratowaniu ludzkiego życia lub zdrowia.

Jak możemy to odróżnić?

Otóż, każdy pojazd uprzywilejowany oznaczony jest odpowiednią literą wedle swego przeznaczenia. Od 2010 roku w związku ze zmianami w Ustawie o Państwowym Ratownictwie Medycznym nie ma już słynnej „erki”, mimo, że nowa nazwa ambulansu „R”, czyli karetki reanimacyjnej używanej w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia używana jest do dzisiaj.

Główną osobą decyzyjną wysyłającą karetkę po wstępnej ocenie danego zdarzenia jest dyspozytor medyczny, który może odmówić wysłania karetki, podając przyczynę odmowy i sposób dalszego postępowania w trwającej sytuacji.

Oznaczenia każdej z karetek służą rozróżnieniu danego typu ambulansu. Transport medyczny to przede wszystkim ambulanse używane do transportu przewozu chorych i / lub rannych z miejsca zdarzenia bezpośrednio do Szpitala. Pojazd ten pełni dwie funkcje: transportu medycznego oraz transportu międzyszpitalnego przewozu chorych lub rannych. Oznaczenia karetek wskazują znane nam litery alfabetu.

Wyróżniamy takie rodzaje karetek jak:

„P”, czyli karetka P podstawowa – posiada obsadę, w której skład wchodzi co najmniej dwóch ratowników lub pielęgniarek. Obecność lekarza w zespole karetki nie jest wymagana, a wyposażenie ambulansu przystosowane jest do wypadków, urazów i zachorowań, w tym poszkodowanych nie wymagających udziału ambulansu S
„S”, czyli karetka S specjalistyczna tzw. ” ESKA „. Jest to dawna karetka „R” będąca dotychczas karetką reanimacyjną, przystosowana do przewozu pacjentów w stanach zagrożenia życia. Obsługę stanowi minimum trzyosobowy zespół ratownictwa medycznego, w którym co przynajmniej jedna osoba z nadzoru lekarskiego. Wyposażenie karetki pogotowia jest bardziej rozbudowane, zaopatrzone w bardziej zaawansowaną aparaturę medyczną, oraz transport osoby w pozycji leżącej
„T”, czyli karetka transportowa. Są to przede wszystkim karetki używane do transportu poszkodowanych i / lub chorych nie wymagających intensywnego nadzoru medycznego. Karetki te służą również do transportu międzyszpitalnego lub przewozu organów ludzkich bądź krwi. Obsadę najczęściej stanowi zespół w którym przynajmniej jedna osoba to kierowca oraz ratownik medyczny
„N”, czyli karetka neonatologiczna, która przeznaczona jest do transportu wcześniaków, nowo narodzonych i w ciężkim stanie, oraz transportu noworodków i niemowląt do 1 roku życia.
„Weterynaryjna” – to ambulans mogący posiadać status pojazdu uprzywilejowanego. Nie wszystkie takowy status posiadają. Najczęściej są to karetki występujące w kolorze żółtym w czerwone paski, tył karetki jest w kolorze niebieskim.

Pacjent potrzebujący pomocy medycznej transportowany jest z miejsca zdarzenia do szpitala, chyba że zespół ratownictwa medycznego oceni, że stan chorego wymaga leczenia w szpitalu specjalistycznym o wyższym stopniu referencyjności. Ani sam pacjent, ani jego rodzina nie mogą wybrać, gdzie trafia chory. Głównym zadaniem zespołu medycznego jest ustabilizować pacjenta, by było możliwe szybkie i bezpieczne przewiezienie go do szpitala.

Może się również zdarzyć, że dany zespół oceni stan chorego na wymagającego przetransportowania go helikopterem medycznym – wówczas wzywane jest Lotnicze Pogotowie Ratunkowe.

Transport Sanitarny Państwowego Systemu Ratownictwa Medycznego obejmuje karetki, które nie mogą być używane do celów innych niż ratunkowe.

Świadczenia pogotowia ratunkowego są w pełni bezpłatne, nawet jeżeli wezwanie danej karetki okazało się nieuzasadnione. Karetki podstawowe należy wezwać również wtedy, gdy w miejsca zdarzenia znajduje się pobliski szpital. Jeżeli chory wymaga pomocy, której pobliski szpital nie jest w stanie udzielić, wówczas pacjenta należy przetransportować do szpitala specjalistycznego.

Oznakowanie karetek – co warto wiedzieć?

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie oznaczania systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz wymogów w zakresie umundurowania członków całego zespołu ratownictwa medycznego, karetki powinny być koloru białego i / lub żółtego. Z tyłu pojazdu, na jego dachu i po bokach powinny znajdować się logo o średnicy minimum 50 cm. Po bokach każdej karetki powinna znajdować się również umieszczona nazwa dysponenta danej jednostki ( czy to państwowej czy też prywatnej).

Na przodzie ambulansu powinien znajdować się widoczny napis “AMBULANS”, z reguły występujący w kolorze czerwonym lub granatowym o wysokości znaków co najmniej 22 cm, z tyłu zaś napis może mieć wysokość znaków co najmniej 10 cm.

Równomiernie na obydwóch bokach pojazdu powinny znajdować się czerwone oznaczenia w przypadku podstawowego zespołu ratownictwa medycznego w formie — P — , i w przypadku specjalistycznego zespołu ratownictwa medycznego w formie — S — Litery winny być umieszczone w okręgu o średnicy nie mniej niż 40 cm, a grubości linii koła i liter powinna wynosić 4 cm.

Obecnie w Polsce wdraża się nowocześniejsze karetki w kolorze żółtym, aby usposobić i upodobnić całą flotę ambulansów do ambulansów krajów Unii Europejskiej.

Oznaczenia na umundurowaniu personelu – jakie szczegóły Nas wyróżniają?

Na ubraniach osób wykonujących zawody medyczne i wszelkie czynności ratunkowe na mocy Rozporządzenia powinny znajdować się oznaczenia w zależności od pełnionej funkcji osoby te powinny mieć na umundurowaniu odpowiednie naszywki zarówno z przodu, jak i na plecach w kolorze czarnym lub granatowym bezpośrednio na materiale odblaskowym lub na specjalnej taśmie z nazwą funkcji – lekarz, pielęgniarka / położna bądź ratownik medyczny.

Szczegóły kolorów czy materiałów, z których powinny być wykonane poszczególne części umundurowania, określa odpowiedni załącznik do rozporządzenia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym z późn. zm. (Dz. U. 2020 poz. 882)
Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2019 poz. 1373)

W Polskim systemie ratownictwa medycznego i transporcie medycznym funkcjonują także karetki „POZ” (Podstawowa Opieka Zdrowotna) oraz NPL (Nocna Pomoc Lekarska), które także funkcjonowały przed 2010 rokiem. Wykorzystywane są one głównie do wizyt domowych lekarza rodzinnego w przypadku, gdy chory z powodu stanu swojego zdrowia nie jest w stanie sam dotrzeć na wizytę, mimo, że ich stan jest stabilny. Karetki „NPL” pełnią swoją funkcję przede wszystkim w nocy w dni powszednie, ale także całodobowo w każde święta i dni wolne od pracy.

Wyróżniamy także podział karetek pogotowia według Polskiej Normy PN-EN 1789:2008 – co się pod tym kryje?

W polskich przepisach istnieje specyfikacja zwana: Polska Norma PN-EN 1789:2008 , która określa wymagania dotyczące konstrukcji karetek, ich wyposażenia oraz innych szczegółowych podzespołów pojazdu, który może być nazywany ambulansem.

Według tego podziału wymieniamy trzy typy karetek:

Typ A: w którym wymienia się ambulans do transportu pacjentów, którego konstrukcja ma być wystarczająca jedynie do podstawowego przewozu pacjentów, a ich życie nie jest zagrożone. Dodatkowo wyróżnia się tu podtyp A – ambulans typu A1, który przeznaczony jest wyłącznie dla jednego pacjenta oraz podtyp A2, który może transportować większą liczbę chorych.
Typ B: w którym wymienia się ambulans ratunkowy skonstruowany i wyposażony do transportu oraz podstawowego leczenia i monitorowania pacjentów.
Typ C: to typ najbardziej zaawansowany. Ambulans typu C to ruchoma jednostka bardzo intensywnej opieki, skonstruowana i wyposażona do transportu, zaawansowanego leczenia i monitorowania pacjentów.

Nowoczesne i konkretnie wyposażone karetki pogotowia to dobra inwestycja dla każdej państwowej / prywatnej placówki medycznej i całego społeczeństwa, a ich podział na specjalizacje to pełna gwarancja wykorzystania ich maksimum możliwości.