Łańcuch przeżycia – o czym powinniśmy wiedzieć i dlaczego jest dla Nas ważny?
Podstawy wykonywania pierwszej pomocy z reguły są skonstruowane tak, aby były proste do zapamiętania i zastosowania. Składają się z licznych algorytmów i schematów, które wykonywane krok po kroku prowadzą do zamierzonego efektu. W przypadku gdy nastąpi nagłe zatrzymanie krążenia podstawowym algorytmem jest łańcuch przeżycia, czyli określenie wszelkich czynności podejmowanych u osób, u których konieczne jest pilne i natychmiastowe wdrożenie pierwszej pomocy.
Łańcuch przeżycia to przede wszystkim graficzne przedstawienie czterech najważniejszych etapów czynności ratunkowych, które należy wykonać w celu udzielenia pierwszej pomocy osobie z nagłym zatrzymaniem krążenia.
Łańcuch przeżycia jest nim nazywany, gdyż wszystkie cztery ogniwa są tak samo ważne, w przypadku gdy zabraknie któregokolwiek z nich, działania są nieskuteczne.
Według danych statystycznych w ciągu roku w Europie i Stanach Zjednoczonych rejestruje się około 750–900 tysięcy przypadków nagłego zgonu sercowego (SCD, sudden cardiac death). Szacuje się, że wszystkie nagłe zgony sercowe stanowią około 88% wszystkich zdarzających się nagłych zgonów. Czynnikami ryzyka są głównie: płeć, wiek, obciążenia od strony genetycznej, choroby serca, w tym również choroba wieńcowa.
Trzy pierwsze z czterech kroków może zostać przeprowadzone przez każdego ze świadków zdarzenia, równie dobrze może być to osoba udzielająca pierwszej pomocy lub kwalifikowanej pierwszej pomocy. Dopiero ostatni element łańcucha przeżycia związany jest mocno i bezpośrednio z opieką szpitalną.
Karetka i wezwanie służb ratowniczych docierają na wskazane miejsce zdarzenia po kilku czy kilkunastu minutach od zgłoszenia. Wczesne rozpoczęcie czynności podjęte do tego czasu mają wpływ na przeżycie poszkodowanego, a w wielu przypadkach decydują o możliwości dalszej fachowej interwencji.
Co oznacza łańcuch przeżycia i z czego się składa?
Na całe ogniwo łańcucha przeżycia składają się:
- wczesne rozpoznanie zatrzymania krążenia i szybkie wezwanie służb ratowniczych
- wczesne podjęcie rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej
- wczesna defibrylacja
- opieka poresuscytacyjna
Pierwszym podstawowym ogniwem łańcucha przeżycia jest rozpoznanie stanu zagrożenia życia…
lub nagłe zatrzymanie krążenia i wezwanie pomocy specjalistycznej, czyli zespołu ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
Można zaryzykować stwierdzeniem, że pierwsze ogniwa łańcucha przeżycia to najważniejszy jego element, gdyż to od niego zależą wszystkie w dalszym ciągu wykonywane czynności w udzielaniu pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. Wczesne rozpoznanie może zdecydowanie zapobiec zatrzymaniu krążenia, gdy udaje się odpowiednio szybko zareagować i wykryć oznaki zagrożenia życia, wdrażając przy tym odpowiednie postępowanie.
Kolejnym z ogniw łańcucha przeżycia jest wczesne rozpoczęcie Resuscytacji krążeniowo oddechowej w sytuacji, gdy rozpoznajemy nagłe zatrzymanie krążenia.
Rozpoczęcie czynności resuscytacyjnych musi być poprzedzone rozpoznaniem oznak zatrzymania krążenia wg schematu ABC i tak jak mówią o tym aktualne wytyczne postępowania resuscytacyjnego. Istotne jest, by rozpocząć resuscytację potwierdzimy brak oznak życiowych czyli zatrzymania akcji serca. Resuscytację u dorosłych prowadzimy zgodnie z obowiązującym algorytmem – uciskanie klatki piersiowej oraz 2 oddechy ratownicze, lub ograniczamy się jedynie do ucisków klatki piersiowej. U dzieci natomiast resuscytację należy rozpocząć przez szybkie wdrożenie 5 oddechów ratowniczych.
Prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej w celu przywrócenia krążenia zdecydowanie zwiększa szansę na przeżycie pacjenta, a dobrze przeprowadzona defibrylacja może podnieść ją nawet do 70%.
Użycie automatycznego defibrylatora zewnętrznego AED jeszcze przed przyjazdem ambulansu z zespołem ratownictwa medycznego jest niezaprzeczalnie najlepszą i skuteczną metodą przywrócenia czynności życiowych.
Defibrylacja powinna być wdrożona najpóźniej kilka minut od zatrzymania krążenia, stąd tak istotne jest, by to świadkowie przeprowadzili tę czynność i mieli możliwy dostęp do publicznego urządzenia.
Ostatnim czwartym elementem ogniwa łańcucha przeżycia są czynności, podejmowane głównie przez służby medyczne. Są to zaawansowane zabiegi resuscytacyjne i wszelkie czynności podejmowane po przywróceniu podstawowych czynności życiowych osoby poszkodowanej.
Łańcuch przeżycia jest jednym z ważniejszych czynników mających ogromny wpływ na rozwój publicznych sieci defibrylacji. Według łańcucha przeżycia podjęcie wczesnej defibrylacji jest trzecim i jak się okazuje, jednym z najważniejszych kroków mających na celu przywrócenie czynności życiowych osobie poszkodowanej. Wiele miast chcąc podnieść standardy bezpieczeństwa swoich mieszkańców zaczyna częściej przyłączać się do projektów mających na celu instalację wielu defibrylatorów AED na terenie danego miasta w miejscach publicznych tak, by były widoczne i zawsze pod ręką do użycia w odpowiednim momencie.
Łańcuch przeżycia i edukacja jako ważny element zastosowania w życiu codziennym!
Sam łańcuch przeżycia bez odpowiednio przeprowadzanych kampanii edukacyjnych, podstawowego kursu pierwszej pomocy czy szkoleń byłby tylko niewiele istotnym schematem. Choć łańcuch przeżycia mógłby obronić się sam jeśli chodzi o jego prostotę i przekaz informacji, to jednak warto wspomagać go co nieco nauką i zwiększaniem świadomości wśród społeczeństwa na temat tego czego dotyczy, o co w nim tak naprawdę chodzi i dlaczego jest taki ważny.
Europejska Rada Resuscytacji nie pozostaje w tym temacie obojętna i regularnie zwraca uwagę nie tylko oficjalnie na swojej stronie, ale także w mediach społecznościowych, że łańcuch przeżycia jest kluczowym elementem a rozpoznania nagłego zatrzymania krążenia, a wśród najmłodszych działa zapobiegawczo w tego typu incydentach.
Łańcuch przeżycia i zapamiętanie jego ogniw to nic trudnego, w końcu nie jest ich wcale tak dużo. Wdrożenie ich w życie i pamiętanie o nich w sytuacji kryzysowej to trudniejsza sprawa, ale naprawdę warto nad tym przysiąść.
