PIERWSZA POMOC TONĄCEMU – Jak radzić sobie w sytuacji, gdy zdrowie i życie poszkodowanego tonącego jest zagrożone?

Nie tylko w okresie wakacyjnym, ale w ciągu trwania całego roku kalendarzowego utonięcia są znaczącą przyczyną zgonów. Najważniejszą zasadą bezpieczeństwa podczas kąpieli nad wodą jest zachowanie zdrowego rozsądku i rozwagi tak, by zminimalizować ryzyko utonięcia. Będąc świadkiem każdego takiego zdarzenia, dla potencjalnego ratownika ważne jest udzielenie pierwszej pomocy, ale też warto zdawać sobie sprawę z ewentualnych zagrożeń.

Główne przyczyny utonięć:

• osoby pod wpływem alkoholu,
• nieumiejętność pływania,
• wycięczenie organizmu,
• urazy, stany chorobowe,
• wstrząs spowodowany skokiem do nadmiernie zimnej wody,
• kąpiele w miejscach zabronionych

Wyróżnia się dwa rodzaje utonięć: te, w których poszkodowani krzyczą w czasie tonięcia i te, podczas których toną w ciszy. Poszkodowani, którzy potrafią pływać i doznają skurczów łydek machają, krzyczą, starają się płynąć i wołają o pomoc, dopóki wystarczy im sił i/lub dopóki nie ulegną zachłyśnięciu wodą! Poszkodowani, którzy wpadają do wody i natychmiast ulegają zachłyśnięciu nie są w stanie zdążyć krzyknąć. Woda, która dostała się do dróg oddechowych powoduje automatyczne zaciśnięcie strun głosowych.

FAZY TONIĘCIA

• Faza pierwsza– trwa od kilku do 15 sekund, jest to faza gdy poszkodowany niespodziewanie ulega zachłyśnięciu wodą.
• Faza druga– to faza świadomego oporu, który trwa tak długo, jak długo poszkodowany jest w stanie świadomie wstrzymywać oddech. Trwa ona około 60 sekund, w tym czasie poszkodowany miota się i próbuje ratować.
• Faza trzecia– to faza wydatnych ruchów oddechowych, która trwa około 60-90 sekund, a poszkodowany w tym czasie mimowolnie zaczerpuje oddech i zaczyna połykać wodę. W momencie wypełnienia się żołądka może dojść do wymiotów. W tej fazie woda w dużej mierze dostaje się do płuc, a poszkodowany opada pod wodę.
• Faza czwarta– jest to faza zaniku czucia i pobudliwości, która trwa od 60 do 90 sekund. W tej fazie następuje zanik czynności oddechowych co w efekcie prowadzi do utraty przytomności.
• Faza piąta– to faza końcowych ruchów oddechowych poszkodowanego, która trwa około 30-50 sekund. Poszkodowany tonący jest nieprzytomny, występują u niego mimowolne oddechy agonalne, które są połączone z drgawkami, prężeniami ciała i prowadzą do śmierci poszkodowanego.

Cały proces tonięcia trwa od 3 do 6 minut w zależności od czasu trwania fazy drugiej, kondycji poszkodowanego i tego ile jest w stanie walczyć o utrzymanie ciała na powierzchni!

Jakie kroki należy podjąć podczas wydobywania z wody tonącego pamiętając przy tym o swoim bezpieczeństwie?

Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku tonięcia poszkodowanego nie należy do łatwej. Kierując się zasadą – „Dobry ratownik to żywy ratownik” – ważne jest, by podczas wszelkich podejmowanych działań ZWRACAĆ UWAGĘ na swoje bezpieczeństwo.Ofiara w każdej z poszczególnych faz tonięcia może w każdej chwili złapać ratownika i wciągnąć go pod wodę! Jeżeli ratownik nie umie lub słabo pływa, a tonący przewyższa go gabarytami nie należy za wszelką cenę wchodzić do wody. 

Pierwsza pomoc u tonących przy brzegu – KROK PO KROKU

• Jeżeli nie umiesz pływać, pod żadnym pozorem nie skacz do wody!
• Głośno wołaj pomocy! W przypadku ratowania osoby tonącej każda pomoc jest potrzebna!
• Jeżeli nie dostrzegasz szansy na pomoc z otoczenia, staraj się wyciągnąć tonącego na powierzchnię bez wchodzenia do wody. Osoba tonąca będzie próbowała się samodzielnie ratować, by utrzymać się na powierzchni wody, może w ten sposób nieumyślnie wciągnąć Cię do wody!
• Miej przy sobie przedmioty typu: deska, bojka, koło ratunkowe, wiosło, linę, bosak, czy kamizelkę, postaraj się dorzucić je do poszkodowanego.

Pierwsza pomoc u tonących wyciągniętych z wody:

• Jeżeli podejmujesz udzielenie pierwszej pomocy tonącemu w wodzie, pamiętaj o tym, by zdjąć ubranie, gdyż przeszkadza ono w prowadzeniu akcji ratunkowej. Ustal drogę płynięcia tak, by była ona możliwie jak najkrótsza.
• Zabierz ze sobą sprzęt pomocniczy.
• Ubierz kamizelkę ratunkową jeśli jest dostępna w pobliżu.
• Kategorycznie zachowaj spokój! W sytuacji zagrożenia życia emocje nigdy nie ułatwiają, a wręcz utrudniają podejmowane działania.
• Użyj łodzi lub pontonu, by możliwie jak najszybciej dotrzeć do poszkodowanego.
• Zachowaj dystans i głośno krzycz do poszkodowanego!

Pierwsza pomoc u tonących – resuscytacja krążeniowo oddechowa:

W momencie, gdy osoba tonąca zostaje wyciągnięta z wody i aby pomóc tonącemu, należy jak najszybciej sprawdzić jej podstawowe funkcje życiowe. Ofiarę należy ułożyć na plecach, sprawdzić czy reaguje na zadawane pytania i/lub potrząsnąć jego ramieniem. Jeżeli poszkodowany nie reaguje należy sprawdzić mu oddech.

Nachylając się nad poszkodowanym, by ucho znajdowało się nad ustami nieprzytomnego obserwujemy klatkę piersiową. W ten sposób oddech wyczuwalny jest na policzku, można go usłyszeć i zobaczyć unoszącą się klatkę piersiową. Osoba tonąca zazwyczaj jest dość wychłodzona, dlatego w ostateczności najlepiej jest sprawdzać ilość oddechów przez co najmniej minutę. Pamiętaj o wezwaniu pomoc, dzwoniąc pod numer 112 lub 999.

Koniecznie zdejmij z poszkodowanego mokrą odzież i postępuj w zależności od tego, czy stwierdzony jest u niego prawidłowy oddech. Jeżeli poszkodowany oddycha, ale jest nieprzytomny ułóż go w pozycji bezpiecznej i szczelnie okryj, by nie tracił on ciepła! Regularnie co minutę sprawdzaj jego oddech do czasu przybycia zespołu ratownictwa medycznego.

Jeżeli tonący nie oddycha natychmiast rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową. Wykonaj 5 oddechów  ratunkowych, jeżeli jest to możliwe wykonaj pierwsze oddechy już w wodzie! Po wykonaniu oddechów ratowniczych rozpocznij resuscytację krążeniowo oddechową.

Po wydobyciu poszkodowanego tonącego na brzeg sprawdzić należy drożność dróg oddechowych. Jeżeli w jamie ustnej poszkodowanego znajdują się ciała obce, wymiociny, roślinność wodna, lub muł należy obrócić poszkodowanego na bok zwłaszcza w celu udrożnienia dróg oddechowych i “wygarnięcia” całej zawartości jamy ustnej.

Podstawowym problemem w patofizjologii tonięcia jest niedotlenienie poszkodowanego. Warto wiedzieć, że dostanie się niewielkiej ilości wody do płuc wraz z zanieczyszczeniami, bakteriami, czy związkami chemicznymi znacząco zwiększa ryzyko rozwinięcia się: obrzęku płuc, zapalenia płuc oraz niewydolności oddechowej w ciągu 72 godzin od wystąpienia epizodu tonięcia.

Każda ofiara podtopienia czy utonięcia ze względu na ryzyko wystąpienia różnego rodzaju powikłań wymaga pełnej diagnostyki i obserwacji szpitalnej!

CZY U TONĄCYCH dochodzi do obrażeń kręgosłupa?

Udzielając pierwszej pomocy ofierze nieszczęśliwego skoku do wody z urazem kręgosłupa należy:

• Wydobyć poszkodowanego jak najszybciej to możliwe i rozpocząć RKO!
• Jeżeli poszkodowany oddycha należy wydobyć go na powierzchnię jednocześnie trzymając i stabilizując jego głowę.
• Tonącego należy położyć na płaskim podłożu i dobrze stabilizować głowę, dodatkowo okryć go i zapewnić mu komfort termiczny.
• Zebrać wywiad SAMPLE
• Bacznie kontroluj stan poszkodowanego, a w przypadku gdy zauważysz wymioty stabilizuj głowę w pozycji bezpiecznej

Zasady bezpiecznego wypoczynku

• Pływaj i wchodź do wody tylko w miejscach strzeżonych albo dozwolonych, na których nie ma znaku zakazu kąpieli.
• Skoki do wody oddawaj tylko w tam, gdzie jest do tego wyznaczone miejsce!
• Jeżeli nagle wpadniesz do wody zatkaj ręką usta i nos, żeby uniknąć zakrztuszenia.
• Jeżeli złapie cię skurcz nie panikuj. Staraj się utrzymać na wodzie, wyprostuj nogę i naciągnij mięśnie (palce stopy podciągnij do góry).

Gdzie należy szukać pomocy – numery ratujące życie!

• WOPR– 601 100 100 lub 112 (dyspozytor przekieruje cię do odpowiednich jednostek wodnego pogotowia działających w okolicy)
• Pogotowie – 999

Pamiętaj! Przedstaw się, podaj swój numer kontaktowy, opisz dokładnie całą sytuację, określ gdzie jesteś i podaj stan poszkodowanego!

Pierwsza pomoc przy skokach do wody na główkę – podejrzenie urazu kręgosłupa!

• Podczas holowania ofiary podejrzanej o urazy kręgosłupa koniecznie ułóż ją w wodzie na plecach.
• Unieruchom i stabilizuj głowę poszkodowanego. Wskazany będzie kołnierz ortopedyczny, przy jego braku użyj zrolowanych ubrań, ręcznika i obwiń nimi szyję ofiary.
• Koniecznie zwracaj uwagę na oddech i parametry życiowe. Jeżeli zauważysz u osób podtopionych brak oznak życiowych zacznij udzielać pierwszej pomocy – rozpocznij reanimację i czekaj na pomoc!

Jeżeli tonący jest przytomny musi ją obejrzeć lekarz. Obserwacja poszkodowanego powinna trwać co najmniej 24 godziny.

Podziel się tym artykułem, by razem edukować i tworzyć świadomość na temat pierwszej pomocy! Pragniemy też wspomnieć, że w naszej ofercie znajduje się specjalnie przygotowany kurs pierwszej pomocy, który umożliwia pogłębienie wiedzy i nabycie praktycznych umiejętności, które mogą okazać się nieocenione w sytuacjach awaryjnych.