Użądlenie pszczoły – co warto wiedzieć?

Użądlenie pszczoły może być ogromnym zagrożeniem dla zdrowia osoby użądlonej, a przede wszystkim dla osób z uczuleniem na jad pszczeli! Należy wiedzieć, że użądlić może tylko samica pszczoły, gdyż samce nie posiadają żądła. Użądlić nas mogą głównie robotnice, gdyż dla pszczół matek żądło jest wyłącznie bronią do walki z innymi matkami. Żądło takie ma długość ok. 2,5 mm i znajduje się na końcu odwłoka pszczoły, a tuż przy nasadzie żądła znajduje się zbiorniczek, w którym magazynowany jest pszczeli jad.

Podczas użądlenia przez pszczołę żądło pozostaje w ciele użądlonego. Dzieje się tak dlatego, że żądło pszczoły wyposażone jest we włosowate wypustki zatrzymujące żądło w ciele w czasie jej odlotu. Żądła utkwionego w skórze nie powinno się wyciągać energicznie, ponieważ może spowodować wyciśnięcie do organizmu całej zawartości jadu znajdującego się w woreczku. Najbezpieczniej pozbyć się żądła podważając go odkażoną igłą, a następnie skutecznie wyskrobać miejsce użądlenia. Po usunięciu żądła należy przystąpić do łagodzenia istniejących objawów po użądleniu pszczoły.

Objawy mogące świadczyć o użądleniu pszczoły

Objawy użądlenia pszczoły różnią się bardzo niewiele od objawów po ugryzieniach innych owadów – pomijając fakt braku alergii na jad pszczeli. W miejscu użądlenia skóra jest mocno zaczerwieniona i występuje znaczny obrzęk. Objawom towarzyszy także pieczenie i świąd skóry, mijają najczęściej w przeciągu kilku godzin. Można poradzić sobie z nimi różnymi domowymi sposobami.

Jeżeli pszczoła użądli osobę, która jest uczulona na jad pszczeli wówczas objawy użądlenia dzieli się na:

w stopniu pierwszym: pokrzywkę, mocny świąd, ogólne złe samopoczucie użądlonego;
w stopniu drugim: znaczną powstającą opuchliznę, obrzęk krtani, ucisk w okolicy klatki piersiowej, ból brzucha, biegunki, nudności z wymiotami oraz zawroty głowy;
w stopniu trzecim: silne duszności, kołatanie serca i świsty krtaniowe;
w czwartym stopniu: wstrząs anafilaktyczny, spadek ciśnienia tętniczego i sinicę obwodową

Użądlenie pszczoły pierwsza pomoc

Pierwszym podstawowym krokiem w sytuacji użądlenia pszczoły jest usunięcie żądła z naszego organizmu

W przypadku użądlenia osoby, która nie zgłasza faktu, że jest uczulona na pszczeli jad owadów, bardzo pomocne i skuteczne w łagodzeniu objawów są domowe sposoby.

Wśród nich wymienia się:

porządne przemycie użądlonego w miejscu użądlenia wodą z mydłem lub środkiem dezynfekującym;
zimne okłady, np. z lodu;
mieszanka sody oczyszczonej z wodą, neutralizująca kwas mrówkowy;
czosnek starty na tarce lub wyciśnięty przez praskę niwelujący zaczerwienienie i świąd;
grubszy plaster cebuli położony w miejscu użądlenia przynoszący ulgę;
mieszanka amoniaku z wodą zmniejszająca kwasowość i eliminująca wszystkie objawy.

Użądlenie pszczoły a alergia na jad pszczoły

W przypadku użądlenia przez pszczołę osoby, która wie, że ma alergie na jad, należy jak najszybciej udać się do lekarza lub do najbliższego oddziału ratunkowego. Nie należy zwlekać, aż pojawią się pierwsze objawy, gdyż może to doprowadzić do szybko postępującego wstrząsu anafilaktycznego. Należy pamiętać, by w domowej apteczce osoby uczulonej na jad pszczeli znajdowały się leki pierwszego rzutu jak: adrenalina, hydrokortyzon czy leki antyhistaminowe.

Każde użądlenie pszczoły / osy należy traktować bardzo poważnie. Należy działać szybko i adekwatnie do reakcji organizmu użądlonego. Jeżeli poszkodowany nie wykazuje oznak alergii, nasza pomoc polega głównie na wyjęciu żądła i zminimalizowaniu objawów miejscowych. Zalecane jest, by przynajmniej przez godzinę obserwować poszkodowanego! Na wypadek pogorszenia jego stanu należy podać leki przeciwhistaminowe i udać się z nim do szpitala!

Różnice w użądleniu osy a pszczoły

Niby niewielka różnica – a jednak! Warto wiedzieć, że pszczoła może użądlić tylko raz, ponieważ podczas ukąszenia zostawia w skórze swoje żądło, z którego wydobywają się trujące toksyny. Z kolei osa może ukąsić nas kilkukrotnie, a ilość jadu, jaki może zaaplikować jest dużo mniejsza niż w przypadku pszczoły.

Osy i pszczoły są często mylone i traktowane jednakowo, różnią się jednak znacznie i należy zdawać sobie z tego sprawę w przypadku postępowania po ukąszeniu. Melityna, dopamina i histamina to główne substancje toksyczne w jadzie pszczelim. Pierwszy z nich odpowiada za silne podrażnienie w miejscu ukąszenia, drugi zaś za przyspieszone bicie serca, a trzeci za gwałtowny i szybki spadek ciśnienia we krwi, skurcz oskrzeli i duszność. Jad osy jest bardziej złożony, w skład wchodzi wiele antygenów jak np. fosfolipazy, hialuronidazę, antygen 5, czy kwaśna bądź zasadowa fosfataza.

Usunięcie żądła pszczoły

W miarę możliwości żądło należy wyjąć jak najszybciej, aby zastopować dalsze przenikanie jadu. Oczywiście ma to miejsce wyłącznie w przypadku pszczół, gdyż tylko one zostawiają w ciele swojej ofiary żądło, co dla nich samych oznacza śmierć. Osy natomiast mogą żądlić wielokrotnie! Podczas usuwania żądła trzeba zachować ostrożność, nie wolno palcami naciskać za wystający ze skóry fragment, gdyż może to spowodować wyciśnięcie reszty jadu. Należy je delikatnie podważyć np. paznokciem lub szpilką, a następnie ostrożnie wysunąć.

Pierwsza pomoc przy użądleniach w obrębie twarzy i szyi

W sytuacji, gdy użądlenie pszczoły miało miejsce w okolicach naszych ust, języka, krtani bądź podniebienia należy działać szybko i dwukierunkowo. Jedna z osób udzielających pomocy powinna skupić się na pomocy doraźnej poszkodowanemu, druga zaś powinna zawiadomić pogotowie ratunkowe! W przypadku, gdy nie mamy wsparcia drugiej osoby i musimy liczyć na samych siebie należy najpierw zadzwonić na numer 112 lub 999. Jeśli tylko żądło jest widoczne, należy je bezzwłocznie usunąć, a gdy jest przytomny, należy podać wapno i kostki lodu do ssania. Lód pomoże złagodzić obrzęk dróg oddechowych!!! Do przybycia ratowników medycznych należy ściśle obserwować poszkodowanego, oddech i ruchy na klatce piersiowej oraz tętno, a w razie konieczności rozpocząć reanimację.

Jeżeli u poszkodowanego wystąpiła reakcja anafilaktyczna, trzeba działać błyskawicznie, zaczynając od zawiadomienia pogotowia, a rozmowę z dyspozytorem najlepiej rozpocząć słowami „wstrząs anafilaktyczny”.

Osoba ze stwierdzoną alergią na jad pszczoły, będąca osobą świadomą zagrożenia, powinna zawsze nosić ze sobą leki przeciwhistaminowe oraz ampułkostrzykawkę z adrenaliną lub epinefrynę w automatycznych strzykawkach!!! W przypadku użądlenia u osób uczulonych najpierw należy podać lek przeciwhistaminowy, następnie steryd. Jeśli objawy nasilają się podać należy również adrenalinę, przy czym winna być ona podana najpóźniej 15 minut po użądleniu!

Jak uniknąć użądlenia?

Zasadniczo w celu ochrony przed rzekomymi użądleniami nie zaleca się stosowania specjalnych środków odstraszających. Zaleca się zachowanie zdrowego rozsądku, oraz unikania uli czy kwitnących sadów i ogrodów, gdzie pszczoły bardzo intensywnie pracują. Trzeba wiedzieć, jak zachować się, gdy obok lata pszczoła lub osa – nie wolno agresywnie jej odganiać, bo to tylko dodatkową ją rozdrażnia. W przypadku pojawienia się większej liczby pszczół należy szybko osłonić twarz i schować się w pomieszczeniu gdzie jest ciemno. Szczególnie ostrożność powinny zachować osoby, które są uczulone na jad tych owadów! Zaleca się zdecydowanie unikania ubrań w żywych kolorach, które dla owadów wyglądają jak kwiaty, oraz stosowania z umiarem słodkich perfum.

Osy i pszczoły potrafią boleśnie użądlić dlatego, że czują się zagrożone. Jednak spotkanie z nimi nie musi skończyć się użądleniem, trzeba tylko traktować je z należytym respektem.

Podsumowanie

Użądlenie pszczoły i osy na ogół nie zagrażają ani życiu ani zdrowiu ludzkiemu, jednak powodują duży dyskomfort. W poszczególnych przypadkach jad owadów może okazać się bardzo niebezpieczny dla alergików! Znajomość zasad pierwszej pomocy przy ugryzieniu pszczoły lub osy jest wtedy bardzo ważna i konieczna. Właściwa reakcja może uratować komuś życie! W okresie wzmożonej aktywności owadów, warto wyposażyć się w środki zawierające m.in.: cypermetrynę, permetrynę, czy tetrametrynę. Do naturalnych specyfików, za którymi pszczoły i osy nie bardzo przepadają można zaliczyć: zapach eukaliptusa, mięty i piołunu. Warto wykorzystać te środki, by znacząco zminimalizować ryzyko użądlenia i odpędzić od siebie owady.